Khi người chơi tựa game trực tuyến nổi tiếng StarCraft: Remastered chọn máy chủ Hàn Quốc, họ sẽ bắt gặp dòng cảnh báo: “Vùng đất của Bình Minh Yên Ả, nơi đã làm chủ nghệ thuật chiến tranh và là quê hương của những game thủ StarCraft lừng danh nhất thế giới. Đừng đến đây nếu bạn chưa sẵn sàng cho cuộc chiến.” Không máy chủ nào ở quốc gia khác có dòng thông báo hoành tráng như vậy – minh chứng cho vị thế đặc biệt của Hàn Quốc trong thế giới game trực tuyến. Tuy nhiên, danh tiếng này chỉ mới hình thành trong vài thập kỷ gần đây, cùng với quá trình phát triển nhanh chóng của văn hóa game phản ánh những biến đổi sâu sắc trong xã hội hiện đại Hàn Quốc.
Giải Trí – Điều Cấm Kỵ Sau Chiến Tranh Triều Tiên
Người Hàn Quốc không phải lúc nào cũng nghiêm túc với trò chơi điện tử – thực tế thì ngược lại. Khi game điện tử kỹ thuật số lần đầu xuất hiện vào cuối những năm 1970, người Hàn có thái độ khá tiêu cực với các hoạt động giải trí nói chung.
Chiến tranh Triều Tiên đã tàn phá nền kinh tế, khiến Hàn Quốc gần như không còn cơ sở hạ tầng nào đáng kể. Trong bối cảnh đó, “lao động chăm chỉ” trở thành đức tính tối thượng, còn việc giải trí bị xem như điều vô bổ. Quan niệm xã hội thời đó chịu ảnh hưởng từ ngụ ngôn “Con Kiến và Con Ve Sầu” của Aesop: chỉ có làm việc, không được hưởng thụ. Tư tưởng này không chỉ áp đặt lên người lớn mà cả trẻ em – việc học hành được xem là nhiệm vụ duy nhất của con trẻ.
Vì thế, khi các máy chơi game thùng bắt đầu xuất hiện tại Hàn Quốc trong thập niên 1980, chúng bị xã hội coi như “tệ nạn.” Báo chí thời đó gán cho các phòng game danh xưng “ổ tội lỗi.” Để tránh bị phản đối, nhiều tiệm phải gắn thêm biển hiệu “phát triển trí tuệ” – như một cách ngụy biện rằng chơi game cũng giúp rèn luyện trí óc chứ không chỉ là giải trí.
Cơn Sốt Máy Tính Và Sự Lan Tỏa Của Văn Hóa Game
Đến thập niên 1980, nhờ sự tăng trưởng kinh tế nhanh chóng, Hàn Quốc bắt đầu hình thành tầng lớp trung lưu rộng lớn. Họ có điều kiện đầu tư nhiều hơn cho con cái, trong đó có việc mua máy tính gia đình.
Năm 1989, chính phủ Hàn Quốc ban hành chính sách bắt buộc dạy tin học trong trường tiểu học để chuẩn bị nguồn nhân lực cho các ngành công nghiệp tương lai. Quyết định này tác động mạnh đến các bậc phụ huynh luôn coi trọng giáo dục. Các trung tâm dạy máy tính mọc lên khắp nơi, và nhiều gia đình sắm máy tính để con cái “theo kịp thời đại.”
Nhưng giống như bây giờ, trẻ con thời đó không hề hứng thú với việc học lập trình – mà chỉ dùng máy tính để… chơi game. Cơn sốt máy tính gia đình đã vô tình tạo ra một thế hệ game thủ mới. Các trung tâm tin học trở thành nơi giao lưu, trao đổi băng đĩa trò chơi. Chính “cơn bùng nổ giáo dục tin học” cuối thập niên 1980 là nguyên nhân khiến game máy tính chiếm ưu thế tại Hàn Quốc, trái ngược với các nước phương Tây – nơi game console phổ biến hơn.
Đến thập niên 1990, khi hệ thống diễn đàn máy tính (BBS) xuất hiện, các cộng đồng yêu thích trò chơi, âm nhạc, hay công nghệ bắt đầu hình thành. Giống như những người tiên phong của K-pop ngày nay từng xuất thân từ các diễn đàn hip-hop, pop hay rock, thế hệ nhà phát triển game đầu tiên của Hàn Quốc cũng ra đời trong môi trường ấy – nơi họ chia sẻ ý tưởng và tạo nên nền móng cho ngành công nghiệp game nội địa. “Cơn sốt kỹ thuật số” khởi nguồn từ giáo dục tin học đã trở thành mảnh đất màu mỡ cho thời kỳ hoàng kim của game Hàn Quốc đầu những năm 2000.
Vượt Khủng Hoảng – Trở Thành Cường Quốc Game
Năm 1998, khi khủng hoảng tài chính châu Á khiến nền kinh tế Hàn Quốc lao dốc, chính phủ đã chọn cách tái cơ cấu, chuyển hướng sang công nghiệp công nghệ thông tin (IT). Cùng với việc phủ sóng Internet tốc độ cao trên toàn quốc, Hàn Quốc chứng kiến sự ra đời của dịch vụ độc đáo mang tên “PC bang” – hay còn gọi là phòng game LAN.
Chính trong bối cảnh đó, StarCraft ra mắt và nhanh chóng trở thành hiện tượng, lan tỏa mạnh mẽ khắp các PC bang toàn quốc. Trớ trêu thay, cơn sốt StarCraft lại bùng lên giữa thời điểm người dân còn chịu ảnh hưởng nặng nề của khủng hoảng kinh tế – nhưng đó cũng là tín hiệu cho thấy một ngành công nghiệp giải trí mới đang trỗi dậy.
Nhờ hạ tầng PC bang vững mạnh, hàng loạt tựa game nội địa như Nexus: The Kingdom of the Winds hay Lineage ra đời, đạt được thành công vang dội và đưa văn hóa Hàn Quốc bước vào kỷ nguyên game trực tuyến trong thập niên 2000.
Văn Hóa Game – Một Phần Không Thể Thiếu Của Lịch Sử Hàn Quốc
Khi được hỏi quốc gia nào có những game thủ xuất sắc nhất thế giới, hầu hết câu trả lời sẽ là Hàn Quốc. Đất nước này là cái nôi của nhiều huyền thoại eSports như Lee “Faker” Sang-hyeok – “quỷ vương bất tử” của League of Legends; Lim “BoxeR” Yo-hwan – người tiên phong định hình thể loại thể thao điện tử; hay Bae “Knee” Jae-min – cao thủ hàng đầu thế giới của TEKKEN.
Từ “vùng đất của bình minh yên ả” trở thành “quốc gia của những game thủ cuồng nhiệt” là một hành trình chưa dài, nhưng đầy biến động. Sự chuyển mình này không đơn thuần vì đam mê giải trí – mà là kết quả của những biến động lịch sử và xã hội: từ sự kỳ thị giải trí sau chiến tranh, đến phong trào giáo dục tin học gắn liền với tăng trưởng kinh tế, rồi bùng nổ cùng làn sóng Internet sau khủng hoảng tài chính châu Á. Giờ đây, có lẽ đã đến lúc công nhận văn hóa game là một phần không thể tách rời của lịch sử hiện đại Hàn Quốc.
Writer. KyungHyuk Lee
