최근 방송 플랫폼마다 경쟁하듯 연애 리얼리티 프로그램을 내놓고 있고 이 흐름은 한동안 지속될 것으로 보인다. 이러한 현상은 한국 사회가 마주하고 있는 연애, 결혼이라는 현실과 이상 간 괴리의 대리만족으로 풀이된다.
Gần đây, các nền tảng phát sóng dường như đang cạnh tranh để đưa đến khán giả các chương trình hẹn hò thực tế, và xu hướng này dự kiến sẽ còn tiếp diễn trong một thời gian. Hiện tượng này được hiểu là sự thỏa mãn gián tiếp về khoảng cách giữa lý tưởng và hiện thực trong yêu đương, hôn nhân mà xã hội Hàn Quốc đang đối mặt.
현재 방송되었거나 방송 중인 프로그램을 살펴보면 연애 리얼리티 장르가 장악했다고 해도 과언이 아니다. 2021년< 환승연애 > 와< 솔로지옥 > 이 OTT 채널에서 큰 성공을 거두면서 본격적으로 연애 리얼리티 프로그램이 봇물 터지듯 쏟아졌다. 2022년 한해 방영된 프로그램만 봐도 TVING의< 환승연애 2 > ,< 러브캐쳐 인 발리 > , 넷플릭스의< 나는 SOLO > ,< 솔로지옥 2 > , MBN< 돌싱글즈 3 > , Wavve의< 남의 연애 > ,< 메리퀴어 > ,< 좋아하면 울리는 짝!짝!짝!>등 열거하기 어려울 정도로 많았다.
Khi phân tích các chương trình đã và đang được phát sóng hiện nay, cũng không quá lời nếu nói rằng các chương trình hẹn hò thực tế đang chiếm ưu thế. Năm 2021, khi “Quá cảnh tình yêu” (Transit Love) và “Địa ngục độc thân” (Single’s Inferno) gặt hái được thành công lớn trên nền tảng OTT, các chương trình hẹn hò thực tế bắt đầu ào ạt như nước tràn hồ. Chỉ tính riêng những chương trình được phát sóng vào năm 2022 cũng nhiều đến mức khó để liệt kê hết như “Người săn bắt tình yêu ở Bali” (Love Catcher in Bali), “Quá cảnh tình yêu 2” trên TVING; “Tôi là SOLO” (I’m SOLO), “Địa ngục độc thân 2” trên Netflix; “Búp độc thân” (Doll Singles), “Người đàn ông của anh ấy” (His Man), “Người đồng tính vui vẻ” (Merry Queer), “Tiếng vỗ tay báo hiệu tình yêu!” (Love Alarm Clap! Clap! Clap!) trên Wavve…
한국 연애 리얼리티의 두 날개 – Hai chiếc cánh của hẹn hò thực tế Hàn Quốc
수많은 프로그램 중 지금의 광풍을 이끈 주역은 단연< 환승연애 > 와< 솔로지옥 >시리즈다. 첫 방영과 함께 시즌 2로도 이어져 화제를 불러일으켰으며, 모두 OTT라는 플랫폼에서 방영되어 그간 공중파에서 담을 수 없었던 시도를 담았다. 선택적인 시청을 전제로 하는 OTT는 시청 연령 제한만 분명하다면 수위를 제재받지 않는 자유가 부여되기 때문이다.
Trong số các chương trình này, nhân tố chủ chốt tạo nên cơn sốt hiện tại chắc chắn là sê-ri “Quá cảnh tình yêu” và “Địa ngục độc thân”. Cùng với mùa phát sóng đầu tiên, mùa 2 cũng tiếp tục tạo ra những cơn sốt, tất cả đều được phát sóng trên nền tảng có tên OTT với những thử thách mà sóng truyền hình chưa thể truyền tải trong thời gian qua. Đó là bởi nền tảng OTT được phép tự do phát sóng các chương trình, miễn sao có giới hạn độ tuổi người xem.
그간 한국의 연애 리얼리티 프로그램은 대부분 멜로드라마를 보는 것 같은 감정적 교류 정도에 머물렀던 게 사실이다. 기존의 프로그램이 처음 만난 평범한 남녀의 연애 과정을 담았다면,< 환승연애 > 는 헤어진 커플들이 한 공간에서 지내며 다른 이를 만나 ‘환승’하거나 혹은 헤어진 채 현실로‘복귀’하는 콘셉트를 내세웠다. 헤어진 연인이 내가 아닌 다른 이와 가까워지는 걸 눈앞에서 지켜보는 감정적 자극의 수위가 높은 프로그램으로, 기존의 미디어라면 시도하기조차 어려운 프로그램이었다. 또 넷플릭스를 통해 국내는 물론이고 해외에서도 반향을 일으킨< 솔로지옥 >시리즈는 ‘한국판< 투핫 > ’이라고 불릴 정도로 노출이나 스킨십 수위를 높여 놓았다. 지옥도에서 만난 남녀가 서로 선택해 매칭되면 천국도에서 하룻밤을 함께 보낸다는 파격적인 설정을 내세웠다. 감정적 교류만이 아니라 섹시한 몸을 의도적으로 노출해 보여주기도 하고 남녀의 스킨십도 가감 없이 보여준다.
Sự thật là hầu hết các chương trình hẹn hò thực tế của Hàn Quốc trong thời gian qua đều chỉ dừng lại ở mức giao lưu tình cảm như việc xem một bộ phim lãng mạn. Nếu các chương trình trước đây chỉ thể hiện quá trình yêu đương thông thường của nam nữ lần đầu gặp gỡ, thì trong “Quá cảnh tình yêu”, các cặp đôi đã chia tay nhau cùng sinh hoạt trong một không gian rồi “đổi chuyến” để hẹn hò với một người khác hoặc “quay lại” với hiện thực đã chia tay. Đây là chương trình có mức độ kích thích cảm xúc cao khi người tham gia phải chứng kiến ngay trước mắt cảnh người yêu cũ thân thiết với một người khác không phải mình – một nội dung mà các phương tiện truyền thông hiện nay ngay cả thử nghiệm cũng khó để làm. Ngoài ra, sê-ri “Địa ngục độc thân”, gây chấn động không chỉ ở Hàn Quốc mà còn ở nước ngoài thông qua Netflix khi nâng cấp độ hở hang và sự tiếp xúc cơ thể đến mức được gọi là “phiên bản Hàn Quốc” của “Sự cám dỗ nóng bỏng” (Too Hot to Handle). Chương trình độc đáo ở chỗ các chàng trai cô gái sau khi gặp nhau ở đảo Địa Ngục, nếu họ chọn bắt cặp được với nhau thì sẽ cùng qua đêm trên đảo Thiên Đường. Không chỉ giao lưu về mặt tình cảm, chương trình còn cố ý để lộ thân hình gợi cảm, cho thấy sự tiếp xúc cơ thể của nam nữ mà không hề được cắt gọt.
이 두 프로그램은 한국의 연애 리얼리티에 지대한 영향을 미쳤다. 노출 수위는 물론 다양한 콘셉트로 차별화 하며, 이혼남녀, 이별을 고민 중인 커플, 성소수자, 양성애 같은 다양한 출연자 풀을 갖게 됐다. 이 모든 것은 놀랍게도 단 1년 만에 벌어진 현상이다. OTT라는 새로운 플랫폼의 등장과 함께 연애 리얼리티는 날개를 달았고, 소재, 수위, 자극적인 면에서 꽤 오래도록 닫아뒀던 판도라의 상자를 열었다.< 환승연애 > 와< 솔로지옥 > 이라는 두 날개가 펼쳐놓은 연애 리얼리티는 한국 예능의 신세계를 펼쳐 놓고 있다.
Hai chương trình này đã tạo ảnh hưởng lớn đến thực tế tình yêu của Hàn Quốc. Đáng ngạc nhiên là tất cả những điều này là hiện tượng nở rộ chỉ trong vòng một năm. Các chương trình hẹn hò cùng với sự ra đời của một nền tảng mới mang tên OTT đã chắp cánh và mở chiếc hộp Pandora từ lâu đã bị đóng kín về các khía cạnh, đề tài, vị trí và sự kích thích. Với đôi cánh “Quá cảnh tình yêu” và “Địa ngục độc thân” dang rộng, chương trình thực tế hẹn hò đang mở ra một thế giới mới cho ngành giải trí Hàn Quốc.
연애 예능의 변천사 – Những biến đổi của gameshow hẹn hò
그간 연애 예능이 없었던 것은 아니다. 맞선, 미팅, 소개팅 등 익숙한 연애 문화에서 착안한 MBC< 사랑의 스튜디오 > (1994~2001)는 일반인들이 스튜디오에서 대화를 나누고 게임을 하면서 마음에 드는 상대를 고르는 단순한 형태였는데, 당시 큰 인기를 끌었다. 하지만 시청자들이 예능적인 재미를 요구하기 시작하면서 2000년대 초반에는 일반인 대신 연예인들이 출연해 매력을 발산하고 게임을 하며 커플 매칭을 하는 연애 예능 프로그램으로 변모했다.
Trong quá khứ không phải là không tồn tại các gameshow hẹn hò. Việc tập trung vào văn hóa hẹn hò quen thuộc như mai mối, xem mặt, gặp gỡ, hẹn hò trong “Chiếc hộp tình yêu” (Love Studio) của đài MBC (1994-2001) trong đó những người bình thường trò chuyện tại trường quay rồi chơi trò chơi và lựa chọn đối phương mà họ thích, là một hình thái đơn giản nhưng đã gây sức chú ý lớn vào thời điểm đó. Tuy nhiên, khi người xem bắt đầu có nhu cầu đối với những chương trình mang tính giải trí, thì đến đầu những năm 2000, các gameshow này đã được chuyển thể thành các chương trình giải trí về hẹn hò có sức hút cao với sự tham gia của các nghệ sĩ thay vì những người bình thường.
이 시기 해외에서는 일반인들의 수위 높은 사생활이 공개되는 리얼리티쇼가 유행했지만, 한국은 지상파 방송의 제재로 이러한 트렌드를 따라갈 수 없었다. 그럼에도 불구하고 연애 프로그램에 대한 대중의 욕구는 여전했고, 이에 해외 리얼리티쇼를 한국 정서에 맞는 수위로 조정하여 수용하기 시작했다. 2008년 방영됐던 MBC< 우리 결혼했어요 > 가 그 대표적인 사례다. 일반인 대신 연예인이 출연해 가상 결혼생활을 보여주는 프로그램이다. 이 프로그램은 2017년 시즌4까지 방영되었는데, 그 사이 방송가에서도 리얼리티쇼의 시대가 열리고 있었다.
Vào thời kì này, các chương trình thực tế đã trở nên phổ biến tại nước ngoài khi tiết lộ ở mức độ cao hơn về cuộc sống riêng tư của những người chơi bình thường, nhưng Hàn Quốc không thể theo xu hướng này bởi những hạn chế của truyền hình phát sóng mặt đất. Chương trình thực tế của nước ngoài bắt đầu được tiếp nhận bằng cách điều chỉnh ở mức độ phù hợp với tâm lý của người Hàn Quốc. “Chúng ta đã kết hôn” (We Got Married) của đài MBC phát sóng năm 2008 là một ví dụ tiêu biểu. Đây là một chương trình cho thấy cuộc sống hôn nhân ảo trong đó những người nghệ sĩ xuất hiện thay vì những người bình thường. Chương trình đã được phát sóng cho đến mùa 4 vào năm 2017, đồng thời cũng là lúc kỷ nguyên của các chương trình thực tế được mở ra trong ngành phát thanh truyền hình.
리얼리티쇼는 ‘관찰카메라’라는 덜 자극적인 표현으로 한국 예능 프로그램에 정착해갔고, 2011년 한국적 연애 리얼리티쇼로 SBS< 짝 > 이 등장했다. ‘애정촌’이라는 특정 공간에 일반인 남녀 출연자들이 함께 생활하며 서로를 선택하는 과정을 담은 포맷으로 사실상 현재 유행하고 있는 연애 리얼리티의 형태를 정착시켰다. 하지만 일반인의 과도한 사생활 노출이라는 문제점이 지적되면서 한동안 주춤하기도 했다. 이후 2017년 현실 연애를 한편의 멜로 드라마처럼 연출한< 하트시그널 > 과 같은 형태로 진화를 거듭했다. 일반인의 리얼리티와 다양한 연출, OTT라는 새로운 플랫폼이라는 삼박자가 맞아떨어지면서 지금의< 환승연애 > 와< 솔로지옥 > 이 등장한 셈이다.
Các chương trình truyền hình thực tế đã đi theo một khuôn mẫu không kích thích cho lắm với tên gọi “camera quan sát” cho đến năm 2011, chương trình “Cặp đôi” (Partner) xuất hiện trên SBS. Trong chương trình, các chàng trai và cô gái cùng sống trong một không gian đặc biệt có tên “Ngôi làng Tình yêu” và sẽ lựa chọn để ghép đôi với nhau. Nội dung này đã trở thành nguyên mẫu cho một loạt các chương trình hẹn hò thực tế thịnh hành hiện nay. Khi bị chỉ trích vấn đề phơi bày quá mức đời sống riêng tư của người tham gia, các chương trình này đã phải tạm dừng một thời gian. Sau đó, vào năm 2017, các chương trình thực tế hẹn hò đã được phát triển theo khuôn mẫu của “Tín hiệu trái tim” (Heart Signal), trong đó các câu chuyện tình yêu sẽ được kể như trong các bộ phim truyền hình lãng mạn. Hiện tại với ba yếu tố là sự phát triển của các chương trình thực tế với sự tham gia của những người bình thường, sự đa dạng trong đường hướng sản xuất, và sự ra đời của nền tảng mới OTT đã thúc đẩy sự xuất hiện của những chương trình như “Quá cảnh tình yêu” và “Địa ngục độc thân”.
연애 리얼리티 봇물과 실제 연애, 결혼관의 괴리 – Khoảng cách giữa gameshow hẹn hò và tình yêu, hôn nhân trong thực tế
연애 리얼리티 프로그램의 열풍은 실제 청춘남녀들이 연애, 결혼에 열의를 가진 것처럼 보이지만, 현실은 정반대다. 한국의 혼인율은 갈수록 급격히 줄어들고 있다. 통계청 자료에 따르면 2021년 혼인 건수는 192,507건으로, 10년 전인 2011년 329,087건 대비 무려 134,566건(41.6%)가량 줄었다. 코로나19의 영향도 있겠지만 전반적으로 한국의 혼인율이 줄고 있는 것이 사실이다.
Cơn sốt của các chương trình thực tế về hẹn hò khiến ta tưởng rằng những người trẻ đang rất hứng thú với việc hẹn hò và kết hôn, nhưng hiện thực lại trái ngược hoàn toàn. Tỷ lệ kết hôn ở Hàn Quốc ngày càng suy giảm nhanh chóng. Theo dữ liệu từ Cục Thống kê Quốc gia, số cặp đăng ký kết hôn vào năm 2011 là 329.087 cặp, năm 2021 là 192.507 cặp, giảm 134.566 cặp (41,6%) so với 10 năm trước. Có thể đây là do tác động của dịch COVID-19, nhưng nhìn chung, tỷ lệ kết hôn ở Hàn Quốc đang giảm vẫn là một sự thật.
특히 청년층에서는 연애, 결혼, 출산을 포기하는 이들도 늘고 있다. 연애는 물론이고 결혼이나 출산 등은 모두 어느 정도 경제적인 여유가 뒷받침되어야 가능한 일들이다. 하지만 최근 취업 경쟁이 치열해진 한국 사회에서 개인의 생존조차 장담하지 못하는 청년들이 결혼은 물론이고 연애도 부담스러워하는 상황이다. 결국 한국의 연애 리얼리티 프로그램의 열풍은 실제 연애를 하기 어려운 이들의 대리 만족 의미가 더 강하다는 뜻이다.
Đặc biệt đối với thế hệ trẻ, ngày càng có nhiều người từ bỏ việc hẹn hò, kết hôn và sinh con. Với họ, chỉ có thể hẹn hò, kết hôn và sinh con khi đã có kinh tế dư giả ở một mức độ nào đó. Tuy nhiên, tại một nơi mà sự cạnh tranh việc làm trở nên khốc liệt như xã hội Hàn Quốc hiện nay, những người trẻ còn chật vật trong việc nuôi sống bản thân, nên hẹn hò hay hôn nhân đều là gánh nặng đối với họ. Chính vì vậy, cơn sốt các chương trình thực tế hẹn hò ở Hàn Quốc có thể cho thấy nhu cầu được thỏa mãn gián tiếp của những người gặp khó khăn trong việc hẹn hò, yêu đương ngoài đời thực.
또한 최근 1년간 쏟아져 나온 연애 리얼리티 프로그램을 보면 최근 한국인 청년들이 가진 연애관의 변화도 읽어낼 수 있다. 남녀 간의 사랑 표현 방식뿐만 아니라 헤어진 후에도 관계를 이어 나가는 쿨한 모습이나 스킨십, 혼전 동거 등 기성세대들보다 열려 있는 면을 볼 수 있다. 나아가 이성애는 물론이고 양성애, 성소수자 같은 다양성을 인정하려는 모습들도 보인다.
Hơn nữa, ta có thể nhận ra được những thay đổi gần đây trong quan điểm về tình yêu của giới trẻ Hàn Quốc nếu xem các chương trình thực tế về hẹn hò đang nở rộ trong một năm qua. Có thể thấy, so với các thế hệ trước đây, người trẻ hiện nay cởi mở hơn trong cách thể hiện tình yêu, trong việc tiếp xúc cơ thể, sống thử, thậm chí vẫn duy trì mối quan hệ sau khi chia tay. Ngoài tình yêu giữa hai giới, cũng có nhiều người thừa nhận sự đa dạng của tình yêu, chẳng hạn như song tính luyến ái của người thuộc giới tính thứ ba.
한편 K-콘텐츠의 관점으로 보면 연애는 본래 중심적인 위치에 있던 소재였다. 지금 봇물이 터지듯 한 연애 리얼리티 프로그램만이 아니라 이미 해외에서도 큰 인기를 끌고 있는 로맨틱 코미디 장르의 K-드라마들이 그 증거다. 한국의 연애 리얼리티 프로그램이 먼저 시작한 해외의 프로그램에 비하면 아무래도 문화나 정서적인 이유로 제한적인 면이 있는 것이 사실이다. 하지만 사람의 감정을 섬세하게 포착해내는 한국인만의 남다른 감수성을 강점으로 로맨틱 코미디와 함께 세계 시장에서 충분히 경쟁력 있을 것으로 전망된다.
Mặt khác, nếu nhìn từ quan điểm của K-content thì tình yêu vốn dĩ đã là đề tài có vị trí trọng tâm. Không chỉ các chương trình thực tế hẹn hò đang bùng nổ như nước tràn hồ hiện nay, mà các bộ phim K-drama thuộc thể loại hài lãng mạn cũng đang rất được yêu thích ở nước ngoài chính là minh chứng cho điều này. Quả thật, vì lý do văn hóa hoặc tư tưởng, các chương trình thực tế về tình yêu của Hàn Quốc bị hạn chế hơn so với những chương trình ở nước ngoài đã bắt đầu trước đó. Tuy nhiên, người ta kỳ vọng rằng nó sẽ đủ sức cạnh tranh trên thị trường toàn cầu cùng với những bộ phim hài lãng mạn dựa trên sự nhạy cảm độc đáo của người Hàn Quốc, những người có thể nắm bắt một cách tinh tế cảm xúc của con người.
정덕현(Jung Duk-hyun 鄭德賢) 대중문화 평론가
Jung Duk-hyun, Nhà phê bình văn hóa đại chúng
