김재원(Kim Jae-won, 金才媛) 대표는 브랜드 설계와 컨설팅을 업으로 하는 기획 집단 아틀리에 에크리튜(Atelier Écriture)를 이끌고 있다. 2014년 성수동에 복합문화공간 자그마치(Zagmachi)를 열었으며, 이후 10년간 개성 넘치는 공간들을 운영하거나 기획하면서 이 지역의 변화를 이끌어 온 것으로 평가받는다.
Giám đốc Kim Jae-won đang dẫn dắt Atelier Écriture, một tập đoàn chuyên lập kế hoạch chiến lược, thiết kế và tư vấn thương hiệu. Năm 2014, cô khai trương Không gian văn hóa phức hợp Zagmachi tại Seongsu-dong. Sau 10 năm, với việc vận hành hay lên kế hoạch cho những không gian văn hóa đầy cá tính như vậy, cô được nhận xét là người làm thay đổi diện mạo của khu vực này.
적막한 공장 지대였던 성수동은 지금 서울에서 가장 번화한 거리로 변모했다. 골목골목 줄 서는 맛집과 카페가 즐비하고, 글로벌 럭셔리 브랜드를 비롯해 유행의 첨단을 달리는 대형 패션 편집숍들이 차례로 문을 열었다. 한정된 기간 열렸다가 사라지는 기발한 콘셉트의 팝업 스토어들은 행인들의 발걸음을 유혹한다.
Từng là khu công xưởng vắng vẻ, ngày nay Seongsu-dong thay hình đổi dạng trở thành khu phố phồn hoa bậc nhất Seoul. Trong các ngõ hẻm, quán ăn ngon và tiệm cà phê nối đuôi nhau mọc lên, những cửa hàng thiết kế thời trang lớn theo xu hướng hiện đại cùng các thương hiệu cao cấp thế giới cũng lần lượt xuất hiện. Những cửa hàng pop-up với ý tưởng độc đáo xuất hiện chớp nhoáng rồi biến mất cũng thu hút bước chân người qua đường.
김재원 대표는 공간 콘텐츠를 통해 성수동의 표정을 바꿔 온 기획자이다. 그 시작은 황량한 거리에 문화의 온기를 불어넣은 복합문화공간 자그마치였다. 이후 F&B 공간 오르에르(Orer, 2016)로 성수동 카페 투어족을 불러 모았다. 물건의 선택과 진열 자체가 상품이 될 수 있다는 것을 보여 준 소품 편집숍 W×D×H(2017)와 오르에르 아카이브(Orer Archive, 2018)는 카페밖엔 갈 데가 없었던 초기 성수동에서 귀한 콘텐츠였다.
Giám đốc Kim Jae-won là người lên kế hoạch thay đổi diện mạo con phố Seongsu-dong bằng các nội dung thiết kế cho không gian nơi đây. Khởi đầu là không gian văn hóa phức hợp Zagmachi, nơi thổi làn hơi ấm văn hóa vào con đường hoang vắng. Sau đó, Orer (xây dựng năm 2016), một không gian về F&B trở thành nơi thu hút và tập trung các quán cà phê du lịch của Seongsu-dong. Tiếp đó, xuất hiện những cửa hàng phụ kiện nhỏ như WxDxH (xây dựng năm 2017) và Orer Archive (xây dựng năm 2018), chuyên bày bán các sản phẩm bằng cách lựa chọn và phối các món đồ với nhau. Những cửa tiệm này là hoạt động hiếm hoi của con phố Seongsu-dong, nơi vốn không có chỗ nào để thưởng ngoạn ngoại trừ các quán cà phê.
어른들을 위한 과자점 오드 투 스위트(Ode to Sweet, 2019), 그리고 공간 플랫폼 LCDC 서울(2021)은 성수동의 리테일 신을 한층 다채롭게 만들었다. 2022년에는 기존 오르에르 자리에 문구점 포인트오브뷰(Point of View)를 새롭게 선보였다. 창작자들을 위한 도구를 제안하는 이 공간은 성수동에서 꼭 들러 봐야 할 앵커 매장으로 오늘도 사람들을 끌어모은다. 김재원 대표가 이른바 ‘성수동 개척자’로 통하는 이유다. 그녀가 작업한 공간들을 보면 그러한 평가에 절로 고개가 끄덕여진다.
Cửa hàng bánh ngọt dành cho người lớn Ode to Sweet (xây dựng năm 2019) và nền tảng không gian LCDC SEOUL (xây dựng năm 2021) là những không gian điểm thêm màu sắc cho quang cảnh phố bán lẻ Seongsu-dong. Vào năm 2022, cửa hàng văn phòng phẩm Point of View được ra mắt tại vị trí tiệm Orer trước đó. Đóng vai trò là một anchor store (cửa hàng bán lẻ có quy mô lớn, đóng vai trò quan trọng trong việc thu hút và tạo ra lưu lượng khách hàng cho các cửa hàng nhỏ hơn hoặc các doanh nghiệp khác trong cùng khu vực – chú thích của người dịch) mà bạn nhất định phải ghé qua khi đến thăm Seongsu-dong, Point of View gợi ý các đạo cụ dành cho người làm công việc sáng tạo nghệ thuật đang rất thu hút khách ghé thăm mỗi ngày. Đây chính là lý do vì sao giám đốc Kim Jae-won được gọi là “người khai phá Seongsu-dong”. Tôi cũng phải gật gù tán thưởng khi chứng kiến những không gian mà cô tạo ra.
성수동에 터를 잡은 지 10년이다. 변화를 느끼는가? Đến Seongsu-dong đã được 10 năm, cô cảm thấy nơi đây thay đổi ra sao?
과거에는 모든 게 지금과 달랐다. 성수동에는 인쇄소가 즐비해 종이를 싣고 다니는 지게차가 자주 지나다녔고, 자동차 정비소들도 많아 슈퍼카가 거리를 채우곤 했다. 하지만 지금은 그런 모습을 보기 어렵다. 처음 이곳에 자그마치를 열었을 때 직원들이 밥 먹을 만한 마땅한 식당이 없어서 백반집에 장부를 써 두고 먹었던 기억이 난다. 어느 순간 보니, 그 가게들이 한 군데도 남아 있지 않더라.
Mọi thứ đã thay đổi so với trước kia. Seongsu-dong từng là nơi cửa tiệm in ấn mọc lên san sát, xe nâng chất đầy giấy thường xuyên qua lại. Nơi này cũng từng có nhiều xưởng sửa chữa xe, nên người ta thường bắt gặp các loại ô tô cao cấp trên đường. Nhưng giờ đây khó có thể thấy lại khung cảnh đó. Còn nhớ lúc đầu khi mở Zagmachi, nhân viên cửa hàng không tìm được quán nào ổn để dùng bữa nên phải đặt riêng ở quán baekban (quán ăn chuyên phục vụ cơm trắng và các món ăn kèm – chú thích của người dịch). Không biết từ lúc nào, con phố này không còn cửa tiệm như vậy nữa.
지나간 시간을 가장 실감할 때는 이웃들이 하나씩 사라질 때다. 포인트오브뷰 옆에 있었던 미용실이 없어진 지는 오래고, 오르에르에서 낼 케이크를 위해 반죽기를 제작했던 맞은편 기계 공장도 얼마 전 자취를 감췄다.
Thời gian qua, điều tôi cảm nhận rõ nhất là lần lượt từng hàng xóm của mình đã dời đi hết. Tiệm làm tóc cạnh cửa hàng Point of View dọn đi đã lâu, phía đối diện là nhà máy chế tạo máy nhào bột mà tiệm Orer dùng làm bánh cũng đã biến mất.
성수동이 왜 이렇게 뜨거워진 걸까? Vì sao Seongsu-dong lại nổi lên như một hiện tượng như vậy?
성수동만의 매력이 있다. 이곳은 서울 도심에 남아 있는 몇 안 되는 준공업 지대다. 산업은 쇠퇴했어도 건물 마감재로 사용된 붉은 벽돌이라든지 시원한 파사드처럼 공장 지대 특유의 독특한 감성은 여전히 남아 있다. 기존 용도와 다른 콘텐츠로 공간이 운영되어도 이러한 스케일과 감도는 다른 동네에서 느끼기 어렵다.
Seongsu-dong có sức hấp dẫn riêng. Nơi đây là một trong vài khu vực bán công nghiệp ít ỏi còn sót lại giữa lòng thành phố Seoul. Mặc dù ngành công nghiệp chế tạo đã suy giảm, dấu vết về khu công xưởng này vẫn còn lưu lại qua bức tường gạch đỏ dùng làm vật liệu hoàn thiện các tòa nhà, hay mặt tiền thông thoáng của các công trình. Ngay cả khi không gian này được dùng vào các mục đích khác, nhưng lối kiến trúc và cảm nhận mà nơi này mang lại rất khó tìm được ở những con phố khác.
지정학적 이점도 있다. 성수동은 강남과 접근성이 좋다. 또한 건국대학교, 세종대학교, 한양대학교 등 인근에 대학을 3개나 끼고 있다는 점에서 젊은 문화가 유입되기 좋은 편이다.
Nơi này cũng có lợi thế về địa chính trị. Seongsu-dong tiếp giáp với khu Gangnam. Ngoài ra, gần đó có đến ba trường đại học như Đại học Konkuk, Đại học Sejong, Đại học Hanyang, là nơi thuận tiện cho việc du nhập nền văn hóa trẻ.
‘성수동 개척자’로 불리는 데 대해 어떻게 생각하나? Cô nghĩ sao về danh hiệu “người khai phá Seongsu-dong”?
첫 깃발을 꽂았다는 점에서 맞는 말이기도 하다. 자그마치를 냈던 성수이로(聖水二路)와 오르에르가 위치했던 연무장(演武場)길이 점차 유명해졌고, LCDC 서울이 문을 열고 나서는 동(東) 연무장길도 개발되기 시작했다.
Nếu với ý nghĩa là người cắm lá cờ tiên phong thì câu nói trên cũng có phần đúng. Đường Seongsui-ro, nơi có Zagmachi, và đường Yeonmujang-gil, nơi cửa hàng Orer xuất hiện, dần trở nên nổi tiếng. Sau khi LCDC được khai trương, khu vực phía Đông đường Yeonmujang-gil cũng bắt đầu phát triển.
성수동을 선택한 이유가 있었나? Có lý do đặc biệt nào khiến cô chọn Seongsu-dong không?
런던에서 유학하던 시절 이스트 런던이 개발되는 걸 목격했다. 낙후된 지역에 아티스트들이 들어와서 다양한 문화가 자생하던 시점이었는데, 2012년 런던 올림픽을 유치하면서 동네가 확 살아났다. 서울 동쪽에 자리하고 있는 점, 개발이 안 됐다는 점에서 나는 성수동이 이스트 런던과 비슷하다고 생각했다.
Trong thời gian du học tại London, tôi đã chứng kiến sự phát triển của Đông London. Đó là thời kỳ các nền văn hóa đa dạng phát triển tự phát với sự du nhập của những nghệ sĩ tìm đến những khu vực kém phát triển. Cùng với việc tổ chức Thế vận hội Olympic London năm 2012, khu phố Đông London trỗi dậy mạnh mẽ. Nằm phía Đông Seoul và từng là khu vực chưa phát triển, Seongsu-dong có nhiều điểm tương tự khu Đông London.
건국대학교에서 텍스타일 디자인을 가르칠 때도 예술디자인대학 학생들이 멀리 서쪽의 홍대까지 가서 노는 게 안타까웠다. 무엇보다 성수동에는 맛있는 커피를 파는 곳이 없었다. 당시 국내에 스페셜티 커피가 퍼지고 있었는데 그 커피를 맛보려면 홍대나 이태원까지 가야 했다. 그래서 자그마치를 열게 되었다.
Khi dạy thiết kế dệt may ở trường Đại học Konkuk, tôi thấy tiếc khi các sinh viên trường Đại học Nghệ thuật – Thiết kế phải đến tận khu Hongdae ở phía Tây để giải trí. Hơn nữa, Seongsu-dong cũng không có nơi nào bán cà phê ngon. Thời điểm đó, cà phê đặc sản đang nở rộ ở Hàn Quốc, để nếm thử hương vị cà phê loại này thì phải đến tận Hongdae hay Itaewon. Vì vậy tôi đã mở Zagmachi.
자그마치에 대해 성수동 분위기와 잘 어우러진다는 평이 많았다. Zagmachi được nhiều người đánh giá là phù hợp với bầu không khí Seongsu-dong.
인쇄소를 개조해 만들었는데, H빔 등 기존 설비를 그대로 살리거나 버려져 있던 물품들을 소품으로 활용해 지역색을 반영하는 방향으로 디자인했다. 당시만 해도 100평이 넘는 큰 규모의 카페는 서울 시내에 거의 없었다. 누구도 간섭하지 않는 자유로운 분위기여서 아티스트나 디자이너 같은 트렌드를 리딩하는 사람들이 하나둘 오기 시작했다. 손님들 중 재미있는 분을 강사로 모시는 ‘손님의 발견’이나 아마추어 과자 아티스트들의 장터였던 ‘과자전’ 같은 이색적인 기획도 많이 했다.
Zagmachi được chúng tôi cải tạo từ một xưởng in trên tinh thần sử dụng lại nguyên vẹn những trang thiết bị vốn có như dầm chữ H, hoặc tận dụng phế phẩm tạo thành những đồ trang trí nhỏ để thể hiện màu sắc đặc trưng của khu vực. Thời điểm đó, hầu như chưa có quán cà phê nào có quy mô hơn 100 pyeong (khoảng 330,6 m2) ở nội thành Seoul. Nơi đây có bầu không khí tự nhiên chưa được khai phá nên một vài nghệ sĩ, nhà thiết kế dẫn đầu xu hướng bắt đầu ghé đến. Chúng tôi cũng tổ chức một số hoạt động mới lạ như mời một vài vị khách thú vị trong số khách hàng làm diễn giả cho chuyên mục “Phát hiện của khách hàng”, hay tổ chức sự kiện thi làm bánh dành cho những thợ làm bánh nghiệp dư.
오르에르를 오픈할 무렵에는 성수동이 이전보다 활기를 띠게 된 것 같다. Thời điểm Orer khai trương, Seongsu-dong dường như trở nên sôi động hơn trước.
그 시기에 대림창고, 어니언 등 성수동의 유명한 카페들이 거의 동시에 오픈했다. 경쟁자라고 생각했는데, 오히려 시너지가 생겼다. 성수동에 가면 뭔가 특별한 공간들이 있다는 입소문에 버스를 대절해서 카페 투어를 하러 오는 사람들도 있을 정도였다. 어느 정도 시간이 흐른 뒤에는 오르에르에서 사용하는 접시나 커트러리, 기물 같은 걸 어디서 샀는지 물어보는 사람들이 늘었다. 라이스프타일 숍을 열어야겠다는 생각이 들었던 시점이다.
Khi đó, những quán cà phê nổi tiếng ở Seongsu-dong như Daelim Changgo, Café Onion gần như đồng loạt mở cửa. Tôi từng nghĩ họ là đối thủ cạnh tranh, nhưng hóa ra các quán hội tụ lại tạo nên sức mạnh tổng hợp. Người ta rỉ tai nhau rằng Seongsu-dong có vài chỗ hay ho lắm. Thậm chí có người còn thuê xe buýt làm một tour quán cà phê ở đây. Sau một thời gian, ngày càng nhiều người hỏi nơi có thể mua đĩa, bộ đồ dùng ăn uống, vật dụng sinh hoạt mà họ sử dụng tại Orer. Khi đó tôi nghĩ chắc phải mở một lifestyle shop (cửa hàng phong cách sống, bày bán nhiều loại sản phẩm có cùng thương hiệu nhằm liên kết thương hiệu với một lối sống – chú thích của người dịch).
현재 포인트오브뷰의 전신을 그때 구상한 것인가? Tiền đề tạo nên Point of View hiện nay có phải bắt nguồn từ ý tưởng lúc đó không?
오르에르에 나뭇가지나 돌멩이를 주워다 장식한 적이 있는데, 그걸 사가겠다는 사람들이 자꾸 나타나서 난감했다. 그때 사람들이 물건이 아닌 안목을 가져가고 싶어 한다는 걸 느꼈다. 큐레이션 자체가 상품이 될 수 있겠다는 생각에 오르에르 아카이브를 열었고, 문구를 워낙 좋아해서 포인트오브뷰를 시작했다.
Tôi từng nhặt nhạnh từng nhánh cây, viên đá để trang trí Orer nhưng thỉnh thoảng lại có người ngỏ ý mua chúng khiến tôi bối rối. Lúc đó, tôi cảm thấy có lẽ người ta tìm sự phối hợp tinh tế chứ không hẳn muốn sở hữu món đồ đó. Với suy nghĩ bản thân việc chọn và bày trí những vật dụng cũng có thể trở thành sản phẩm kinh doanh, tôi khai trương Orer Archive. Vô cùng yêu thích văn phòng phẩm, tôi bắt đầu Point of View.
복합문화공간에서 F&B, 라이스프타일 숍으로 이어지는 공간 기획은 성수동의 변화와 성장에 이정표 같은 역할을 했다. Kế hoạch phát triển cơ sở dịch vụ ăn uống, kế đến là các lifestyle shop trong không gian văn hóa phức hợp đóng vai trò bước ngoặt đánh dấu cột mốc thay đổi và phát triển của Seongsu-dong.
개성 있는 브랜드가 계속 살아남아야 동네의 생명력이 유지된다. 성수동에 대한 애정이 있어서 마치 시뮬레이션 게임 심즈(The Sims)처럼 이곳에 재미있는 걸 계속 만들어 보자고 생각했다. 막연히 ‘그냥 해볼까?’는 없었다. 그때그때 의미와 이유가 있었고, 모두 필연적이었다고 생각한다. 흐름도 잘 탔다. 마침 인스타그램이 생기면서 잘 기획된 스몰 브랜드가 살아남을 수 있는 환경도 갖춰졌다.
Những thương hiệu cá tính phải trụ vững mới duy trì được sức sống của khu phố. Với tình cảm dành cho Seongsu-dong, tôi luôn muốn tạo ra những điều thú vị ở đây giống như trong trò chơi mô phỏng cuộc sống The Sims. Nhưng đương nhiên là không phải “cứ làm thử xem sao?”. Tôi nghĩ mọi thứ vào mỗi thời điểm đều có ý nghĩa và lý do riêng, tất cả đều có tính tất yếu của nó. Tôi cũng nghĩ do chúng tôi gặp thời. Vừa hay, sự xuất hiện đúng lúc của Instagram là môi trường thuận lợi cho các thương hiệu nhỏ có kế hoạch chu đáo có thể tồn tại.
작업한 공간들이 모두 완성도가 높다고 평가받는다. Các không gian tạo ra đều được đánh giá có độ hoàn thiện cao.
브랜드에도 문체가 있다고 생각한다. 그래서 인테리어나 공간에 흐르는 음악, 심지어 인스타그램에서는 이런 말투를 썼으면 좋겠다는 식으로 디테일을 치밀하게 정립한다. 나는 이렇게 정립해 놓은 캐릭터를 상황에 맞게 계속해서 만져 간다. 브랜드나 공간도 돌처럼 멈춰 있는 게 아니라 생물처럼 움직인다. 사람들의 반응을 보면서 피봇팅을 잘해야 진짜 ‘완성도’에 다다를 수 있다고 생각한다. 결국 관찰이 가장 중요하다. 찾아오는 사람들을 유심히 살피다 보면 기획의 실마리가 생긴다.
Tôi cho rằng thương hiệu cũng có phong cách như văn chương. Phong cách đó cần được tạo dựng tỉ mỉ chi tiết qua cách chúng ta thiết kế nội thất, phối nhạc cho hợp khung cảnh, hay dùng lời lẽ thế nào cho phù hợp trên Instagram. Với những thiết kế đã hình thành, tôi vẫn không ngừng điều chỉnh sao cho hợp với hoàn cảnh. Thương hiệu hay các không gian không đứng im như tượng đá mà luôn vận động như những sinh vật. Theo tôi, cần có sự lắng nghe phản ứng từ mọi người và điều chỉnh cho phù hợp thì sản phẩm mới thật sự đạt đến “độ hoàn thiện”. Xét cho cùng, việc quan sát là điều quan trọng nhất. Nếu biết quan tâm để ý đến những khách hàng ghé thăm, chúng ta sẽ nảy ra nhiều ý tưởng cho kế hoạch của mình.
앞으로 또 어떤 공간을 내고 싶은가? Sắp tới, cô muốn tạo ra không gian như thế nào?
새로운 브랜드 론칭보다는 포인트오브뷰의 다른 버전을 시도해 보고 싶다. 기존 콘셉트는 유지하면서 공예에 가까운 물건들만 모아둔다든지 혹은 종이나 도자기만 큐레이션 한다든지 하는 식으로.
Tôi muốn thử một phiên bản khác của Point of View hơn là ra mắt thương hiệu mới. Vẫn giữ phong cách hiện có, nhưng tôi sẽ tập trung sưu tầm những đồ vật gần với thủ công mỹ nghệ, hoặc chọn lựa bài trí những sản phẩm giấy hay đồ gốm chẳng hạn.
성수동을 처음 방문하는 사람들에게 코스를 추천해 달라. Cô có thể gợi ý lộ trình cho những người đến Seongsu-dong lần đầu tiên?
성수동 일대를 산책하듯이 천천히 돌아보길 권한다. 지금 성수동에는 엄청나게 많은 콘텐츠가 쏟아지고 있다. 기획이 잘된 팝업 스토어는 그 자체로 재미있는 체험 요소이기 때문에 가고 싶은 곳 리스트를 뽑아 두고 하나씩 둘러보면 좋겠다.
Các bạn nên đi dạo chậm rãi một vòng Seongsu-dong. Hiện có rất nhiều hoạt động mới ở Seongsu-dong. Bản thân các cửa hàng pop-up được quy hoạch tỉ mỉ đã là những trải nghiệm thú vị, các bạn nên tạo một danh sách từng nơi muốn đến.
그리고 사이사이 성수동의 랜드마크를 하나씩 둘러보면 어떨까? 포인트오브뷰, 메쉬커피, 아시아 음식점 플레이버타운, 수제 맥주 양조장 서울브루어리, 패션 브랜드 아더에러의 플래그십 스토어, LCDC 서울 같은…. 비교적 오랫동안 운영되어 온 곳들과 금방 사라지는 팝업 스토어를 고루 둘러보는 게 지금의 성수동을 가장 잘 즐길 수 있는 방법 같다.
Và trong khi đi dạo, hãy thử ghé từng địa điểm nổi tiếng của Seongsu-dong xem sao nhé? Có vẻ cách tốt nhất để vui chơi tại Seongsu-dong ngày nay là dạo một vòng những địa điểm kinh doanh tương đối lâu đời như cửa hàng Point of View, cà phê Meshcoffee, nhà hàng món Á Flavour Town, xưởng bia thủ công SEOUL BREWERY, cửa hàng flagship Ader Seongsu Space của thương hiệu thời trang ADERERROR, LCDC,… và cả những cửa hàng pop-up sẽ nhanh chóng biến mất.
유지연(Yoo Ji-yeon, 兪芝娟) 중앙일보 기자
Yoo Ji-yeon – Phóng viên báo JoongAng Ilbo
허동욱 포토그래퍼
Ảnh. Heo Dong-wuk
Dịch. Mai Kim Chi
