콜린 진[Collin Jin, 본명 소진호(So Jin-ho, 穌進鎬)]은 레고 아티스트이다. 일상적인 사물을 레고 블록으로 재치 있게 해석하는가 하면 최근에는 문화유산을 주제로 한 작업을 시도하는 중이다. 지난해 첫 전시를 성공적으로 치른 데 이어 올해는 주프랑스 한국문화원에서 10월까지 한국의 전통문화를 주제로 한 작품들을 선보인다. 그는 가족에 대한 사랑이 작업의 원동력이라고 말한다.
Colin Jin (tên thật là So Jin-ho) là một nghệ nhân LEGO. Vốn khéo léo trong cách diễn giải các đồ vật hàng ngày bằng các mảnh LEGO, gần đây anh đang thử sức với các tác phẩm mang chủ đề di sản văn hóa. Nối tiếp thành công triển lãm đầu tiên vào năm ngoái, đến tháng 10 năm nay, Trung tâm Văn hóa Hàn Quốc tại Pháp sẽ trưng bày các tác phẩm có chủ đề về văn hóa truyền thống Hàn Quốc. Anh chia sẻ rằng tình yêu dành cho gia đình chính là động lực làm việc của anh.
2023년 10월, 서울 소공동에 자리한 모리함 전시관(Moryham gallery, 慕異函)에서 열린 전시가 언론에 보도되며 큰 화제를 모았다. 유네스코 무형문화유산에 등재된 종묘제례악이 레고로 만들어져 전시되었기 때문이다. 종묘는 조선(1392~1910) 왕조의 역대 왕과 왕비들의 위패를 모신 사당으로, 이곳에서 제사를 지낼 때 연주하는 기악과 노래, 무용을 통틀어 종묘제례악이라 한다. 어린 시절 누구나 한 번쯤 가지고 놀았던 장난감으로 전통문화를 표현했다는 점도 이색적이었지만, 한국적인 조형 의식과 미감을 섬세하게 구현한 솜씨가 감탄을 불러일으켰다.
Vào tháng 10 năm 2023, giới truyền thông gây chú ý khi đưa tin về buổi triển lãm được tổ chức tại Trung tâm Triển lãm Moryham ở Sogong-dong, Seoul. Bởi buổi triển lãm đã trưng bày những khối LEGO tái hiện Jongmyo Jeryeak (nghi lễ thờ cúng tổ tiên Hoàng gia được tổ chức tại đền Jongmyo) – một di sản văn hóa phi vật thể của UNESCO. Jongmyo là một ngôi đền – nơi đặt bài vị của các đời vua, vương phi triều đại Joseon (1392-1910). Nhạc cụ, bài hát, điệu múa được trình diễn trong lúc làm lễ tế tại đây được gọi chung là Jongmyo Jeryeak. Văn hóa truyền thống lại mang một màu sắc mới lạ khi được thể hiện qua những món đồ chơi mà ai cũng từng trải nghiệm một lần thuở bé. Chính tay nghề khéo léo, thể hiện được ý thức tạo hình và thẩm mỹ Hàn Quốc khiến mọi người ngưỡng mộ.
콜린 진의 첫 전시 <콜린 진의 역사적인 레고(Colin Jin’s HEstorical Lego)> 이야기이다. 종묘제례악뿐만 아니라 유무형의 문화유산들을 소재로 한 다채로운 작품들이 전시되어 관람객들이 전통문화를 새로운 시각에서 살펴볼 수 있는 기회가 되었다.
Buổi triển lãm đầu tiên của Colin Jin mang tên “Những khối Lego lịch sử của Colin Jin” (Colin Jin’s HEstorical Lego). Không chỉ có Jongmyo Jeryeak, buổi triển lãm còn là cơ hội để quan khách có thể chiêm ngưỡng văn hóa truyền thống dưới góc nhìn mới qua những tác phẩm trưng bày đa dạng, lấy chất liệu từ các di sản văn hóa vật thể và phi vật thể.
그의 아버지 소재규(So Jae-gyu, 穌在圭) 회장은 아들이 태어나던 해인 1974년 장난감 회사 한립토이스(Hanlip Toys)를 차렸다. 덕분에 그는 어려서부터 신기한 장난감을 가장 먼저 갖고 놀 수 있는 행운을 누렸다. 이십 대 중반부터는 자신만의 레고 디자인 작업을 시작했고, 2007년부터는 장난감 박물관 한립토이뮤지엄을 운영해 오고 있다.
Cha của anh chính là chủ tịch So Jae-gyu, người đã thành lập ra công ty đồ chơi Hanlip Toys vào năm 1974, lúc anh vừa chào đời. Nhờ đó, anh may mắn là người đầu tiên tiếp xúc những món đồ chơi mới lạ từ bé. Ở giữa độ tuổi 20, anh bắt đầu công việc thiết kế LEGO của riêng mình và điều hành Bảo tàng Đồ chơi Hanlip từ năm 2007.
지난해 첫 전시 < 콜린 진의 역사적인 레고 >는 어떻게 열게 되었나? Cơ duyên nào khiến anh tổ chức buổi triển lãm đầu tiên mang tên “Những khối Lego lịch sử của Colin Jin” vào năm ngoái?
레고 아트는 취미로 시작한 작업이었다. 그래서 단 한 번도 나 자신을 작가로 여긴 적이 없었고, 전시회를 열어야겠다는 생각도 해본 적이 없었다. 그런데 주변에서 내 작품들을 집에만 그냥 두기는 아깝다고 전시회를 해보면 어떻겠느냐는 이야기를 많이 했다. 으리으리한 작품들을 제작하는 레고 아티스트들이 많아 다소 부담스러웠지만, 지인들의 격려로 용기를 냈다. 전시에 대한 반응이 좋아서 나도 깜짝 놀랐다.
Con đường nghệ thuật LEGO của tôi xuất phát từ sở thích. Cho nên tôi chưa từng coi bản thân mình là một nghệ sĩ, thậm chí cũng chưa bao giờ nghĩ đến việc mở một cuộc triển lãm. Thế nhưng nhiều người xung quanh cho rằng sẽ thật hoài phí nếu chỉ để những tác phẩm của tôi ở yên trong nhà, có nên chăng đem chúng trưng bày triển lãm. Tôi cũng có đôi phần áp lực khi có nhiều nghệ sĩ LEGO tạo ra những tác phẩm hoành tráng. Nhưng nhờ sự khích lệ của những người quen biết mà tôi có thêm dũng khí. Và rồi phản ứng tích cực của mọi người dành cho buổi triển lãm khiến tôi cũng khá bất ngờ.
전시에서 특히 종묘제례악이 큰 화제였다. 만들게 된 계기가 있었나? Jongmyo Jeryeak đặc biệt gây được sự chú ý trong triển lãm. Lý do nào khiến anh thực hiện tác phẩm này?
영문학을 전공한 아내가 역사에 관심이 많아 틈틈이 공부한다. 어느 날 아내가 승무(僧舞)를 주제로 레고 작품을 만들어 보면 어떻겠느냐고 제안했고, 그것이 시작이었다. 승무로 끝내기에는 아쉬워서 전통문화를 주제로 한 작업을 계속하다 보니 자연스럽게 종묘제례악까지 왔다. 기존 레고 부품만을 사용해 종묘제례악을 재현하는 데 1년 반이라는 시간이 걸렸다. 전통문화를 작품으로 제대로 표현하기 위해선 지식이 필요했다. 고증을 위해 자료 조사를 많이 했고, 『종묘의궤』 같은 책도 구입해 읽었다.
Vợ tôi học chuyên ngành Văn học Anh. Cô ấy rất quan tâm đến lịch sử và hay tìm hiểu thêm những lúc nhàn rỗi. Một ngày nọ, vợ tôi đề nghị thử làm một tác phẩm LEGO về điệu múa seungmu (loại hình múa dân gian Hàn Quốc, trong đó người múa đội mũ vải hình nón, mặc áo trắng nhà sư để trình diễn – chú thích của người dịch). Đó là khởi nguồn của công việc này. Tôi thấy tiếc khi mình chỉ dừng lại ở điệu múa seungmu nên đã tiếp tục làm về các đề tài văn hóa truyền thống. Thế là, như một lẽ tự nhiên, Jongmyo Jeryeak ra đời. Tôi đã mất một năm rưỡi để tái hiện Jongmyo Jeryeak chỉ với các chi tiết LEGO hiện có. Để thể hiện trọn vẹn văn hóa truyền thống qua tác phẩm thì cần phải có kiến thức. Thế là tôi khảo cứu thêm nhiều tài liệu, mua đọc cả những cuốn sách như “Jongmyo uigwe” (cuốn sách ghi chép các nghi thức hoàng gia triều đại Joseon – chú thích của người dịch).
전시장을 찾은 관람객들은 주로 레고 팬들이었나? – Có phải người hâm mộ LEGO là những vị khách chính của phòng triển lãm?
꼭 그렇지는 않았다. 전통문화 해설사, 국악고등학교 학생들과 교사들, 한국 무용 전공자들을 만났다. 그분들이 한결같이 말하는 게 있었다. 전통을 계승한다는 자부심에도 불구하고, 옛것을 고리타분하게 여기는 주변 시선 때문에 종종 상처를 받는다고 한다. 그런데 우리 문화를 멋지게 표현한 작품을 만들어 줘 고맙다고 하더라. 그 얘기를 들으니, 마음이 뭉클했다.
Không hẳn là vậy. Tôi đã gặp cả những thuyết minh viên về văn hóa truyền thống, học sinh và giáo viên trường Trung học Gugak (trường năng khiếu nghệ thuật – chú thích của người dịch), những người theo học chuyên ngành múa Hàn Quốc. Ở họ có chung một tiếng nói. Đó là dẫu có tự hào về việc bản thân mình đang kế thừa truyền thống thì thi thoảng họ vẫn thấy bị tổn thương bởi cái nhìn của người xung quanh xem những thứ của ngày xưa là lỗi thời. Họ nói rằng trong khi đó tôi lại tạo ra những tác phẩm thể hiện văn hóa truyền thống Hàn Quốc một cách đẹp đẽ thế này khiến họ rất cảm kích. Tôi nhói lòng khi nghe được những lời tâm sự đó.
전시장인 모리함 전시관 근처에 국가유산청 궁능유적본부가 있는데, 그곳 직원분들이 점심시간에 방문한 게 인연이 되어 기획 전시에도 참여하게 되었다. 지난 5월 종묘에서 열린 이 전시를 위해 나는 <오향친제반차도(五享親祭班次圖)>를 재현한 작품을 제작했다. 이 그림은 궁중기록화 중에서 종묘제례악의 연행 현장을 전체적으로 조감할 수 있는 유일한 자료이다. 유서 깊은 장소에서 진행되는 상설전에 참가하게 되어 무척 뜻깊다.
Trụ sở Di tích Cung điện và Lăng tẩm của Cục Di sản văn hóa quốc gia Hàn Quốc nằm gần trung tâm Triển lãm Moryham. Các nhân viên của Trụ sở ghé qua phòng triển lãm của tôi vào giờ nghỉ trưa. Bén duyên từ dạo đó, tôi nhận lời tham gia vào triển lãm họ sắp tổ chức. Tôi đã tạo ra một tác phẩm tái hiện bức tranh “Ohyang chinjebanchado” (tranh vẽ ở tấm thứ bảy của bức bình phong gấp mô tả về cảnh làm lễ tế và trình tự cử hành nghi thức – chú thích của người dịch) cho triển lãm diễn ra ở Jongmyo vào tháng 5 vừa qua. Bức tranh này là tư liệu duy nhất cung cấp cái nhìn toàn diện về buổi lễ Jongmyo Jeryeak trong số bức tranh về hoàng gia được ghi lại. Thật ý nghĩa khi tôi được tham gia vào cuộc triển lãm thường trực diễn ra tại một không gian mang tính lịch sử.
레고 마니아들의 반응은 어땠나? Phản ứng của những người đam mê LEGO ra sao?
보통은 부모들이 아이들을 데리고 전시회를 찾는 일이 많고, 대개는 작품을 보면서 부모들이 아이들을 가르치기 마련이다. 내 전시에서는 정반대 현상이 벌어졌다. 아이가 원해서 부모가 함께 온 경우가 많았고, 기존에 출시된 레고 시리즈의 어떤 부품이 내 작품에서 어떻게 응용되었는지를 아이들이 부모에게 설명해 주고 있더라. 아이들이 신이 나서 대화를 주도해 나갔다. 또 내 작품을 보고 자신도 한번 도전해 보겠다는 아이들도 많았다. 동기 부여가 된 것 같아 흐뭇했다.
Thường thì bố mẹ sẽ là người chủ động dẫn con mình đến các buổi triển lãm, họ sẽ vừa ngắm tác phẩm vừa hướng dẫn cho bọn trẻ. Buổi triển lãm của tôi thì diễn ra cảnh hoàn toàn ngược lại. Đa phần là trẻ con muốn đi xem nên bố mẹ cùng theo đến, những đứa trẻ còn giải thích cho bố mẹ chúng về các chi tiết trong loạt LEGO đã ra mắt trước đó đã được tôi sử dụng như thế nào để tạo ra tác phẩm. Bọn trẻ vô cùng hào hứng dẫn dắt câu chuyện. Cũng có nhiều bạn nhỏ xem tác phẩm của tôi và mong muốn tự mình thử sức tạo ra tác phẩm. Tôi lấy làm vui mừng khi những điều đó dường như làm nên động lực cho chính mình.
영감은 주로 어디에서 얻나? Anh thường lấy cảm hứng từ đâu?
일상생활에서 주로 아이디어를 얻는 편이다. 예를 들어 한번은 <한국인의 밥상>이라는 TV 교양 프로그램을 보고 있는데, 나주 소반(小盤)에 밥을 차려놓고 먹는 모습이 눈에 들어왔다. 그 순간 소반도 레고로 만들 수 있겠다는 생각이 들었고 곧바로 시도해 봤다. 현재 고등학교 2학년인 딸아이가 어렸을 때는 아이가 필요하다고 하는 모든 것들을 레고로 만들어 주었다. 필통, 연필깎이, 책상 램프 같은 것들….
Các ý tưởng của tôi thường đến từ cuộc sống hàng ngày. Ví dụ như có một lần tôi đang xem chương trình văn hóa truyền hình về “Bàn ăn của người Hàn Quốc”. Cảnh cơm canh được bài trí trên bàn Naju soban (kiểu bàn ăn nhỏ được sản xuất tại Naju, Jeollanam-do – chú thích của người dịch) đập vào mắt làm tôi nảy ra ý tưởng thử tạo một cái bàn soban từ LEGO. Con gái tôi hiện đang học năm thứ hai ở bậc trung học phổ thông. Chỉ cần con gái đề xuất món gì là tôi sẽ tạo ra LEGO món đó từ khi con còn bé đến tận bây giờ. Tất cả mọi thứ từ hộp bút, gọt bút chì đến đèn bàn…
레고와의 첫 만남을 기억하나? Anh có nhớ ra lần đầu gặp gỡ LEGO như thế nào không?
초등학교 1학년 때였나? 아버지가 친구분을 만나러 가는 자리에 나를 데려가셨는데, 친구분께서 레고 샘플을 보여 주셨다. 당시는 레고가 정식으로 수입되기 전이었다. 집에 너무 가져가고 싶은데 그냥 두고 올 수밖에 없어서 무척 아쉬웠다.
Dường như là vào năm đầu tiên của bậc tiểu học. Cha đã dẫn tôi theo trong một lần đi gặp bạn. Tại đó, tôi đã được người bạn của cha cho xem thử mẫu LEGO. Thời điểm đó là trước khi LEGO chính thức được nhập khẩu. Tôi rất muốn mang nó về nhà nhưng đành rời đi tay không. Cảm giác đó vô cùng khó chịu.
아버지가 운영하시는 완구 매장에서 일을 도와드리다가 어느 날 스타워즈 레고를 발견했을 때 느꼈던 희열은 지금도 생생하다. 당시 나는 스타워즈 마니아였기 때문에 한눈에 반할 수밖에 없었다. 당장 구입해서 매뉴얼대로 만들며 학습 과정을 거쳤고, 결국엔 나만의 것을 만들고 싶다는 단계로 나아갔다.
Tôi vẫn còn nhớ rất rõ cảm giác phấn khích khi phát hiện ra bộ LEGO lấy cảm hứng từ bộ phim “Chiến tranh giữa các vì sao” (Star Wars) vào một ngày đang phụ việc tại cửa hàng đồ chơi của cha. Bởi lúc đó, tôi là một người hâm mộ phim chính hiệu nên không thể không mê nó ngay khi vừa bắt gặp. Tôi liền mua về và mày mò học lắp ráp theo hướng dẫn. Cuối cùng, tôi lại tiến thêm một bước nữa là mong muốn tạo ra một tác phẩm riêng của mình.
레고 아트는 기존 블록들만 사용해야 하므로 창의력을 발휘하는 데 한계가 있지 않은가? Nghệ thuật LEGO có bị cản trở sự sáng tạo do chỉ sử dụng những khối LEGO hiện có không?
형태를 변형하거나 도색하지 않고 기존 부품을 그대로 쓰는 것이 레고 아트를 하는 사람들에게는 철칙이다. 제한된 조건과 한정된 재료로 창의력을 발휘해야 하는데, 그 점이 바로 레고 아트의 매력인 것 같다.
Nguyên tắc bất di bất dịch dành cho người làm nghệ thuật LEGO là sử dụng y nguyên các mảnh ghép vốn có, không được làm thay đổi hình dạng hay màu sắc. Sức hấp dẫn của nghệ thuật LEGO lại nằm ngay ở sự sáng tạo được thể hiện với những nguyên liệu nhất định, kèm điều kiện hạn chế.
그리고 경험의 폭과 깊이가 한계를 넘어서게 하는 것 같다. 나는 수많은 제품을 조립해 봤기 때문에 어떤 부품들을 어떤 방식으로 조립해야 할지 머릿속에서 끼워 보며 설계할 수 있는 수준이 되었다. 도면을 따로 그리지 않아도 내 머릿속에서 이미 해리 포터의 빗자루가 선비의 붓이 되고, 동물 이빨이 버선코가 되며, 오리발이 관모(冠帽)가 된다.
Rồi dường như bề dày kinh nghiệm giúp tôi vượt qua được những giới hạn. Nhờ lắp ráp khá nhiều sản phẩm mà giờ đây tôi đã có được khả năng vẽ ra trong đầu những chi tiết nào cần phải lắp ráp ra sao. Dù không thực hiện bản vẽ riêng thì trong đầu tôi đã có thể hóa cây chổi của Harry Potter thành cây bút lông của nhà nho, răng động vật trở thành đầu mũi tất beoseon, chân vịt biến thành kwanmo (kiểu mũ quan chức triều đình ngày xưa – chú thích của người dịch).
다만 재료가 제한되어 있어 완전한 고증이 어렵기는 하다. 그럴 때는 내 나름대로 단순화하는 경우도 있는데, 전문가들은 그 차이점을 바로 알아보더라. 디테일을 완벽히 구현할 수는 없지만 알고는 있어야 하기 때문에 책을 읽으며 공부를 많이 한다.
Riêng việc tái tạo hoàn hảo một tác phẩm lịch sử, đúng là điều khá khó khăn do chất liệu không phong phú. Những lúc như vậy, tôi cũng từng đơn giản hóa tác phẩm theo cách riêng của mình. Thế nhưng, các chuyên gia hầu như nhận biết được ngay sự khác biệt đó. Dẫu không thể thực hiện đầy đủ từng chi tiết nhưng tôi vẫn cần phải có hiểu biết về chúng nên bản thân dành nhiều thời gian cho việc đọc sách và học hỏi.
가족들이 작업의 원동력이 되는 것 같다. 소통의 비결이 무엇인가? Gia đình dường như là động lực làm việc của anh. Bí quyết giao tiếp của gia đình anh là gì?
우리 가족은 식사를 오래 하는 편이다. 밥을 먹으면서 대화를 하다 보니 식탁에 머무르는 시간이 한 시간 정도 된다. 가족들이 모두 픽사 애니메이션을 좋아해서 개봉하면 꼭 같이 보러 다니기도 한다. 그렇다 해도 가정생활과 작업이 분리되었으면 해서 집에서는 거의 작업을 하지 않는 편이다. 하지만 무언가를 완성하면 아내와 딸에게 보여 주기 위해 꼭 가져간다. 그때 의견을 많이 주는데 작업에 반영하는 경우가 많다.
Gia đình tôi thường có những bữa ăn kéo dài. Chúng tôi vừa ăn cơm vừa trò chuyện nên bữa ăn thường diễn ra tầm một tiếng tại bàn ăn. Cả nhà tôi cũng đều yêu thích phim hoạt hình Pixar nên có phim nào công chiếu là sẽ cùng dắt nhau đi xem. Tôi hiếm khi mang việc về nhà làm vì muốn tách biệt công việc với cuộc sống gia đình. Tuy nhiên, khi làm ra một tác phẩm nào đó, tôi đều đem về cho vợ và con gái xem. Khi đó, các thành viên sẽ đóng góp ý kiến đa dạng giúp tôi hoàn thiện tác phẩm.
앞으로 도전하고 싶은 프로젝트가 있다면? Anh có muốn thử sức với dự án nào trong tương lai không?
국립고궁박물관에서 <화성행행도(華城行幸圖)>를 본 적이 있다. 정조(재위 1776~1800)가 어머니 혜경궁 홍씨의 회갑연을 비롯해 여러 행사들을 치렀던 장면을 담은 기록화이다. “이걸 레고로 만들면 정말 멋지겠다”라고 혼잣말을 했더니, 그 말을 들은 가족들이 해보라고 부추기더라. 이 그림에는 최소 2천 명의 인원에 말, 소, 가마 등이 무수하게 등장한다. 레고 부품들이 엄청나게 필요할 것이다. 언젠가 꼭 만들고 싶다. 그리고 나만의 디자인으로 레고 제품을 출시해 보고 싶은 꿈이 있다.
Tôi từng xem qua tranh Hwaseong haenghaengdo tại Bảo tàng Cung điện Quốc gia Hàn Quốc. Đây là bức tranh mô tả cảnh vua Jeongjo (Chính Tổ, tại vị 1776 – 1800) tổ chức nhiều sự kiện khác nhau, trong đó có bữa tiệc sinh nhật lần thứ 60 của mẹ vua là phu nhân Hyegyeonggung họ Hong (Huệ Khánh cung Hồng thị). Tôi đã tự nhủ “Thật tuyệt khi có thể tạo cảnh này thành tác phẩm LEGO”. Gia đình biết được ý tưởng đó cũng khuyến khích tôi làm thử. Trong bức tranh này xuất hiện ít nhất là 2.000 người và vô số ngựa, bò, kiệu… Việc này cần đến một lượng mảnh ghép LEGO khá lớn. Nhất định tôi sẽ làm ra tác phẩm này vào một dịp nào đó. Tôi cũng có ước mơ được ra mắt những sản phẩm LEGO mang thiết kế của riêng mình.
남선우(Nam Sun-woo, 南璇佑) 『씨네21』 기자
허동욱 포토그래퍼
Nam Sun-woo – Phóng viên Tạp chí Cine21
Dịch. Lê Thị Phương Thủy
