세이수미(Say Sue Me)는 2012년 결성된 4인조 록 밴드이다. 부산 광안리에서 출발한 이들의 음악은 동시대 한국 록 밴드 음악의 최전선에 있다는 평가를 받으며, 이제 지역과 국경을 넘어 전 세계 무대를 향하고 있다.
Say Sue Me là ban nhạc rock gồm bốn thành viên được thành lập vào năm 2012. Âm nhạc của họ bắt đầu từ Gwangalli, Busan và được đánh giá là đi đầu trong các ban nhạc rock Hàn Quốc đương đại. Hiện âm nhạc của họ đang vượt ra khỏi lãnh thổ Hàn Quốc hướng tới sân khấu toàn cầu.
한반도 남동쪽 끝에 자리한 부산은 서울에서 약 400㎞ 떨어져 있는 국내 최대의 항구 도시이다. 이곳에는 세계 최대 규모의 백화점이라 일컬어지는 신세계백화점 센텀시티(Shinsegae Centum City)가 우뚝 솟아 있는가 하면 서민들의 발걸음이 분주한 수산 시장도 있다. 수십만 원대의 코스 요리로 유명한 5성급 호텔이 서울과 제주 다음으로 많은 곳이지만, 저렴한 시장 음식이 사랑받는 곳이기도 하다. 서울 말투와 달리 억양에 높낮이가 약간 있는 부산 말씨를 쓰는 사람들…. 그들 가운데 록 밴드 세이수미가 있다.
Busan là thành phố cảng lớn nhất Hàn Quốc nằm ở cực Đông Nam bán đảo Triều Tiên, cách Seoul khoảng 400km. Tại đây có trung tâm thương mại lớn nhất thế giới Shinsegae Centum City sừng sững, nhưng cũng có chợ thủy sản bình dân tấp nập người dân. Dù có số lượng khách sạn năm sao nổi tiếng với những thực đơn hàng trăm nghìn won chỉ sau Seoul và Jeju, nơi đây vẫn được yêu thích với những món ăn bình dân ở chợ. Giữa những người dân sử dụng giọng Busan với một chút ngữ điệu lên xuống khác với giọng Seoul…. có ban nhạc rock Say Sue Me ở đó.
보컬과 기타의 최수미(Sumi Choi, 崔守美), 리드 기타의 김병규(Byungkyu Kim, 金秉奎), 베이스의 김재영(Jaeyoung Kim, 金才永), 드럼의 임성완(Sungwan Lim, 林性完). 네 명의 멤버들은 매주 화요일 저녁마다 ‘화요미식회’를 진행한다. 리처드 오스먼의 범죄 소설 『목요일 살인 클럽(The Thursday Murder Club)』에 등장하는 네 명의 주인공들만큼은 아니지만, 이날은 멤버들 사이에 긴장감이 꽤 흐른다. 화요미식회는 높은 시청률을 기록했던 인기 먹방(mukbang) 프로그램 <수요미식회(Wednesday Food Talk, 周三美食彙)>(2015~2019)에서 따온 이름이다. 저녁 식사로 먹고 싶은 메뉴를 각자 정한 뒤 가위바위보를 통해 결정된 최종 승자가 결정권을 갖는 일종의 회식 배틀이다. 이들은 때로 신경전을 펼치기도 하지만, 모두를 평화로 인도하는 공통적인 선호 메뉴가 있다. 다름 아닌 돼지국밥이다.
Giọng ca chính và nghệ sĩ guitar Sumi Choi, tay guitar chính Byungkyu Kim, nghệ sĩ chơi bass Jaeyoung Kim và tay trống Sungwan Lim, bốn thành viên ban nhạc vào mỗi tối thứ Ba hàng tuần đều thực hiện chương trình “Tuesday Food Talk”. Vào ngày này, các thành viên vô cùng căng thẳng, dù không đến mức giống như bốn nhân vật chính trong cuốn tiểu thuyết trinh thám tội phạm The Thursday Murder Club (tạm dịch Câu lạc bộ sát nhân ngày thứ Năm) của Richard Osman. “Tuesday Food Talk” được đặt tên theo chương trình mukbang nổi tiếng được ghi nhận tỷ suất người xem cao có tên gọi Wednesday Food Talk (2015-2019). Chương trình có hình thức của một cuộc đấu, trong đó người tham gia sau khi chọn món mình muốn ăn trong bữa tối sẽ oẳn tù tì cho đến khi tìm ra người chiến thắng cuối cùng, cũng là người có quyền quyết định món ăn tối cho tất cả mọi người. Mặc dù có đôi lúc họ phải đấu trí căng thẳng với nhau, nhưng cuối cùng, món cơm canh thịt heo – món ăn mà mọi người đều yêu thích – sẽ kéo mọi người lại với nhau trong không khí hòa bình.
광안리 서프 록 – Gwangalli Surf Rock
해운대(海雲臺)와 함께 부산이 자랑하는 대표적 휴양지인 광안리(廣安里) 해수욕장에서 불과 200여 미터 떨어진 작은 동네 골목. 한 건물의 지하 계단을 내려가면 100㎡쯤 되는 작은 공간이 나타난다. 이곳은 세이수미의 아지트이자 연습실, 녹음실이다. 그리고 그들이 DIY 방식으로 운영하는 비치 타운 뮤직(Beach Town Music) 레이블의 사무실이기도 하다. 2012년 결성 이래 세이수미는 지금껏 이 자리를 지켰다. 멤버들은 음악 연습을 하다가 지치거나 뭔가 잘 풀리지 않으면 3분쯤 내리막길을 걸어 바닷가로 향한다. 그러고는 함께 맥주를 마시곤 한다.
Đi theo cầu thang của một tòa nhà nằm trong con hẻm chỉ cách bãi biển Gwangalli – khu nghỉ dưỡng mà người Busan tự hào bên cạnh bãi biển Haeundae – chưa đến 200m là một không gian khoảng 100m2 hiện ra. Đây chính là nơi trú ẩn, phòng tập và phòng thu âm của Say Sue Me. Và đây cũng là văn phòng của hãng đĩa Beach Town Music, do ban nhạc vận hành theo phương thức DIY (Do It Yourself: tự mình làm lấy – chú thích của người dịch). Kể từ khi thành lập vào năm 2012 cho đến nay, Say Sue Me vẫn giữ nguyên địa chỉ này. Khi đang luyện tập mà cảm thấy mệt mỏi hay có khúc mắc nào đó chưa thể tháo gỡ, các thành viên cùng nhau đi bộ xuống con dốc khoảng ba phút hướng về phía bãi biển rồi cùng nhau uống bia.
그룹명 세이수미는 보컬 최수미의 이름에서 따왔다. 초기에 그들은 주로 외국인들이 많이 찾는 펍에서 공연하며 한 명씩, 두 명씩 팬을 늘려 갔다. 그룹명 중 ‘수미(Sue Me)’를 “Sue me”로 읽은 이방인들에게 이들은 꽤 흥미롭게 다가왔을 것이다. 최수미가 쓰는 영어 가사는 문법적으로는 어색했지만, 외국인들에게는 귀엽게, 한국인들에게는 힙하게 받아들여졌다.
Tên nhóm Say Sue Me được lấy từ tên của giọng ca chính Sumi Choi. Thời gian đầu, họ chủ yếu biểu diễn ở các quán rượu có người nước ngoài lui tới và lượng người hâm mộ dần dần tăng lên. Chữ “Sue Me” trong tên nhóm đọc giống như cụm từ “sue me” (tạm dịch kiện tôi đi) nên khá thú vị đối với những người nước ngoài. Lời bài hát tiếng Anh do Sumi Choi sáng tác tuy có phần thiếu tự nhiên về mặt ngữ pháp nhưng người nước ngoài thấy dễ thương và người Hàn Quốc lại thấy rất hiện đại.
무엇보다 광안리 밤바다의 파도 소리처럼 조금 지글거리면서도 몽환적이고 청량하기도 한 사운드가 이 밴드의 매력이었다. 누군가는 광안리 앞바다에 ‘서식’하는 이 그룹의 음악에 ‘서프 록(surf rock)’이란 장르명을 붙여 줬다. 하지만 1960년대 미국의 비치 보이스(The Beach Boys)나 딕 데일(Dick Dale)이 구사한 대서양 연안의 서프 록과는 확실히 다르다. 드림 팝(dream pop)이나 슈게이즈(shoegaze)의 꿈결 같은 소릿결, 인디 팝(indie pop)의 속삭이는 듯한 수줍은 태도, 때로는 펑크 록(punk rock)의 무모한 질주감까지 오가는 세이수미의 음악은 한두 가지 장르로 못 박기 힘들다.
Trên tất cả, điểm thu hút của ban nhạc này chính là âm thanh rì rào như tiếng sóng vỗ trên biển đêm Gwangalli nhưng cũng ảo diệu và trong vắt. Ai đó đã đặt tên thể loại nhạc “surf rock” cho âm nhạc của nhóm nhạc “cư trú” ở vùng biển phía trước Gwangalli này. Tuy nhiên, nó khác hẳn với surf rock ở bờ biển Đại Tây Dương được ban nhạc The Beach Boys hay Dick Dale của Mỹ thể hiện vào những năm 1960. Âm nhạc của Say Sue Me với âm thanh mộng mơ của dream pop hay shoegaze, thái độ e ấp thì thầm của indie pop, đôi khi có cả sự vội vã dồn dập của punk rock – khó có thể định hình bằng một hai thể loại nhạc.
터닝 포인트 – Bước ngoặt
“2014년 발표한 1집 < We’ve Sobered Up>은 광안리 출신 록 밴드나 서프 록 밴드라는 외부 시선을 어느 정도 의식하며 제작한 측면도 있습니다. 하지만 그 이후로 지금까지는 그때그때 와닿는 메시지와 사운드에 집중하면서 우리만의 음악을 만들고 있어요.”
“Album đầu tiên We’ve Sobered Up phát hành năm 2014 được sản xuất cũng có phần ý thức được ánh nhìn của bên ngoài về việc đây là ban nhạc surf rock đến từ Gwangalli. Nhưng kể từ đó đến nay, chúng tôi đang tạo ra thứ âm nhạc của riêng mình, tập trung vào những thông điệp và âm thanh cảm nhận được ở từng thời điểm”.
김병규의 말이다. 그의 말마따나 2018년 발매한 2집 < Where We Were Together >는 세이수미의 커리어에 터닝 포인트가 됐다. 수록곡 중 하나인 < Old Town >은 영국의 전설적 싱어송라이터 엘턴 존이 자신의 팟캐스트 ‘엘턴 존의 로켓 아워(Elton John’s Rocket Hour)’에서 극찬해 화제가 됐다. 그리고 세이수미는 그해 월드 투어‘Busan Calling!’을 시작했다. 또한 같은 해에 이들은 미국의 유명 콘서트 프로그램 < Live on KEXP >에 한국 음악가 최초로 출연해 공연했다. KEXP는 워싱턴주 시애틀의 유서 깊은 공영 라디오 방송이다.
Đó là lời của Byungkyu Kim. Đúng như những chia sẻ của anh, album thứ hai Where We Were Together phát hành năm 2018 đã trở thành bước ngoặt trong sự nghiệp của Say Sue Me. “Old Town”, một trong những bài hát nằm trong album, đã trở thành chủ đề nóng khi ca sĩ kiêm nhạc sĩ huyền thoại người Anh Elton John ca ngợi nó trên podcast Elton John’s Rocket Hour. Và Say Sue Me đã bắt đầu chuyến lưu diễn vòng quanh thế giới vào năm đó với tên gọi “Busan Calling!” (tạm dịch “Busan vẫy gọi”). Cũng trong năm đó, họ trở thành những nhạc sĩ Hàn Quốc đầu tiên xuất hiện và biểu diễn trên chương trình hòa nhạc nổi tiếng của Mỹ “Live on KEXP”. KEXP là đài phát thanh công cộng có lịch sử lâu đời ở Seattle thuộc bang Washington.
이듬해 세이수미는 이 음반으로, 한국의 그래미 어워즈라 불리는 한국대중음악상(Korean Music Awards)에서 인디 밴드로는 이례적으로 무려 5개 부문 후보에 올랐다. 그중 최우수 모던 록 음반, 최우수 모던 록 노래 부문에서 두 개의 트로피를 수상했다.
Năm tiếp theo, Say Sue Me đã nhận được đề cử tới năm hạng mục với album này tại Giải thưởng Âm nhạc Đại chúng Hàn Quốc (Korean Music Awards), vốn được xem là Grammy của Hàn Quốc, một điều chưa từng có đối với một ban nhạc indie. Họ đã giành được cúp ở hai hạng mục, đó là Album nhạc rock hiện đại hay nhất và Bài hát nhạc rock hiện đại hay nhất.
해외 음악 팬들 – Những người hâm mộ ở nước ngoài
몇 년 전부터 보수동쿨러(Bosudong Cooler)나 해서웨이(Hathaw9y) 같은 부산 지역 밴드들이 전국적으로 인기를 끌면서 세이수미와 함께 합동 공연 무대에 서기도 했다. 하지만 부산 신(scene)은 크지 않다는 게 세이수미의 진단이다. 김병규는 이렇게 말한다.
Từ một vài năm trước, các ban nhạc khu vực Busan như Bosudong Cooler và Hathaw9y đã trở nên nổi tiếng trên toàn quốc và thậm chí còn tham gia biểu diễn cùng với Say Sue Me. Tuy nhiên, Say Sue Me nhận xét rằng sân khấu ở Busan không lớn. Byungkyu Kim đã chia sẻ:
“대구가 그렇듯이 부산도 명맥을 유지하는 대표적인 라이브 클럽이 하나 정도 있을 뿐이에요. 서울 홍대 앞처럼 왕성하진 않죠.” “Giống như Daegu, Busan chỉ có một câu lạc bộ nhạc sống (live club) tiêu biểu duy trì được danh tiếng của mình. Nó không phát triển như khu vực phía trước Hongdae ở Seoul.”
대신에 요즘은 지역과 국경을 넘어 해외 음악 팬들 사이에서 세이수미의 음악이 편견 없이 확산되고 있다. 최수미는 “일본, 중국은 물론이고 멀리 북중미에서도 젊은 팬들이 느는 걸 체감한다”고 전했다. 지난해 투어 마지막 일정으로 찾은 멕시코시티에서는 전체 관객의 약 90%가 20대 젊은 층이었다.
Thay vào đó, gần đây âm nhạc của Say Sue Me đang vượt ra ngoài khu vực và biên giới lan rộng giữa cộng đồng người hâm mộ nước ngoài mà không gặp bất kỳ định kiến nào. Sumi Choi cho biết: “Tôi cảm nhận được số lượng người hâm mộ trẻ ngày càng tăng không chỉ ở Nhật Bản, Trung Quốc mà còn ở Bắc và Trung Mỹ”. Tại Mexico City, điểm dừng chân cuối cùng của tour diễn năm ngoái, khoảng 90% tổng số khán giả là những bạn trẻ ở độ tuổi 20.
K-팝, K-드라마 덕도 있다고 한다. tvN에서 방영된 TV 드라마 < 유미의 세포들(Yumi’s Cells, 柔美的细胞小将) >(2021~2022)이나 JTBC의 < 알고 있지만(Nevertheless, 无法抗拒的他) >(2021) 등에 이들의 음악이 삽입된 것도 해외 팬들을 더 매혹한 계기가 됐다. 최수미는 “영어 작사에 대한 고민이 늘 깊은데, 해외 팬들은 갈수록 한국어 가사에 더 열광하는 분위기여서 놀랍다”고 말했다.
Điều này cũng phần nào nhờ công của K-pop và K-drama. Việc nhạc của nhóm được đưa vào những bộ phim truyền hình như Các tế bào của Yumi (Yumi’s Cells, 2021-2022) phát sóng trên tvN hay Dẫu biết (Nevertheless, 2021) của JTBC… là nguyên nhân khiến người hâm mộ quốc tế mê đắm hơn. Sumi Choi nói: “Tôi luôn lo lắng về việc viết lời bài hát bằng tiếng Anh, nhưng người hâm mộ nước ngoài ngày càng trở nên cuồng nhiệt với lời bài hát tiếng Hàn khiến tôi ngạc nhiên”.
수년간 투어 활동을 하면서 가장 기억에 남는 곳을 묻자 네 가지 답이 나온다. 김병규는 2018년 스코틀랜드 글래스고 공연을, 임성완은 2019년 영국 웨일스의 그린 맨 페스티벌(Green Man Festival)을 꼽았다. 김재영에겐 지난해 일본 가고시마의 그레이트 사츠마니안 헤스티벌(The Great Satsumanian Hestival)이 특별한 기억으로 남았다. 최수미는 2018년 첫 유럽 투어 당시 프랑스 소도시 콜마르(Colmar)의 가정집 뒷마당에서 했던 공연을 잊을 수 없다고.
Khi được hỏi về những địa điểm đáng nhớ nhất trong chuyến lưu diễn suốt nhiều năm qua, nhóm đưa ra bốn câu trả lời. Byungkyu Kim kể đến buổi biểu diễn ở Glasgow, Scotland vào năm 2018 và Sungwan Lim chọn Green Man Festival ở xứ Wales, Vương quốc Anh vào năm 2019. Đối với Jaeyoung Kim, The Great Satsumanian Hestival hồi năm ngoái ở Kagoshima, Nhật Bản vẫn là một kỷ niệm đặc biệt. Sumi Choi cho biết cô không thể quên buổi biểu diễn ở sân sau một ngôi nhà ở Colmar, một thị trấn nhỏ của Pháp, trong chuyến lưu diễn châu Âu đầu tiên vào năm 2018.
“아, 맞다. 폴란드 크라쿠프(Krakow)에서 술고래 아저씨랑 진탕 마셨단 것도요!” “À, đúng rồi. Cả kỷ niệm tôi uống say bí tỉ với chú “sâu rượu” ở Krakow, Ba Lan nữa!”
최수미가 기억을 끄집어내자 다른 멤버들이 손뼉을 치며 웃는다. 이들은 폴란드식 만두 피에로기(pierogi)와 함께 그곳의 술 문화를 제대로 체험했다고 한다. Khi Sumi Choi nhắc lại những kỷ niệm, các thành viên khác vỗ tay và cười. Họ kể rằng đã thực sự trải nghiệm văn hóa uống rượu địa phương với món pierogi – bánh bao truyền thống của Ba Lan.
이들의 월드 투어는 일일이 다 기억하지 못할 정도로 우여곡절이 많다. 하지만 결국 그 모든 여정을 마치고 돌아오는 곳은 하나다. 지금 이 자리, 부산 수영구 남천바다로의 비치 타운 뮤직. 인터뷰 말미에 최수미가 이런 말을 던진다.
“어떤 큰 울림을 주는 작품을 내놓는 것도 좋겠지만, 그런 것보다는 우리 자신으로부터 자연스럽게 우러나오는 즐거움을 최대한 담아내고 싶어요. 그게 바로 밴드 하면서 사는 거죠.”
Chuyến lưu diễn vòng quanh thế giới của họ trải qua rất nhiều sự kiện và cung bậc đến nỗi thật khó để nhớ hết từng việc một. Nhưng cuối cùng, sau tất cả cuộc hành trình đó họ luôn có một nơi để quay về. Đó là chính nơi này, tại “Beach Town Music” trên bờ biển Namcheon, Suyeong-gu, Busan. Sumi Choi đã chia sẻ ở cuối cuộc phỏng vấn: “Sẽ thật tuyệt nếu phát hành một tác phẩm gây được tiếng vang, nhưng hơn thế, chúng tôi muốn lưu lại thật nhiều những niềm vui đến tự nhiên từ chính bản thân chúng tôi. Và đó chính là lý do ban nhạc chúng tôi hoạt động”.
임희윤(Lim Hee-yun, 林熙潤) 음악평론가
허동욱 포토그래퍼
Lim Hee-yun – Nhà phê bình âm nhạc
Ảnh. Heo Dong-wuk
Dịch. Hoàng Mỹ Linh
