국립중앙박물관이 광복 80주년을 기념해 1936년 베를린 올림픽 마라톤 우승자 손기정(1912~2002)의 길 위에 새겨진 여정을 조명한 ‘두 발로 세계를 제패하다’ 특별전을 25일 개막했다. 전시는 일제 강점기, 일장기를 달고 달려야 했으나 조국을 품고 시상대에 올랐던 손기정 선수의 이야기를 풀어낸다.
Bảo tàng Quốc gia Hàn Quốc đã khai mạc triển lãm đặc biệt “Chinh phục thế giới bằng đôi chân” vào ngày 25 nhằm kỷ niệm 80 năm Ngày Giải phóng, tái hiện hành trình khắc sâu dấu ấn của nhà vô địch marathon Olympic Berlin 1936 Son Ki-jung (1912–2002). Triển lãm kể lại câu chuyện của Son Ki-jung – người trong thời kỳ Nhật chiếm đóng đã phải thi đấu với lá cờ Nhật trên ngực áo, nhưng vẫn giữ trọn tình yêu quê hương khi bước lên bục nhận huy chương.
1936년 8월 9일. 베를린 올림픽 마라톤 결승선을 가장 먼저 통과한 이는 ‘일본인 국가대표 손기테이’였다. 그러나 그는 그 순간에도 일본이 아닌 조선인임을 증명해 보이고 싶었다. 시상대에 오른 손기정은 기뻐하기는커녕 고개도 들지 못한 채 손에 든 월계수로 일장기를 가렸다.
Ngày 9/8/1936, Son Ki-jung là người đầu tiên cán đích tại cuộc thi marathon Olympic Berlin với tư cách vận động viên Nhật Bản (tên Nhật: Son Kitei). Tuy nhiên, ngay tại khoảnh khắc chiến thắng, ông vẫn muốn chứng minh mình là người Triều Tiên. Trên bục trao giải, Son Ki-jung không thể ngẩng đầu vui mừng mà dùng vòng nguyệt quế che lá cờ Nhật trên ngực áo.
“수많은 축하객을 만나는 동안 가장 큰 고민은 어떻게 하면 내가 일본 사람이 아니라 조선 사람이라는 사실을 알리느냐는 것이었다.” “Trong suốt thời gian gặp gỡ vô số người đến chúc mừng, điều khiến tôi trăn trở nhất là làm sao để mọi người biết rằng tôi là người Triều Tiên chứ không phải người Nhật.”
광복 이후 손기정은 다시 달렸다. 지도자로서 1947년과 1950년 보스턴 마라톤대회에서 각각 서윤복과 함기용 선수를 이끌며 ‘KOREA’의 이름으로 세계 정상에 우뚝 섰다. 이후 1988년 서울올림픽에서 성화를 봉송하기도 했다.
Sau khi Hàn Quốc giành lại độc lập, ông tiếp tục cống hiến cho điền kinh với vai trò huấn luyện viên. Năm 1947 và 1950, ông dẫn dắt Seo Yun-bok và Ham Ki-yong vô địch giải marathon Boston, đưa tên tuổi “KOREA” lên đỉnh thế giới. Năm 1988, ông còn tham gia rước đuốc tại Thế vận hội Seoul.
전시 제목인 ‘두 발로 세계를 제패하다’는 1947년 대한민국 임시정부 김구 주석이 서윤복 선수의 보스턴 마라톤 우승을 축하하며 써준 휘호 “족패천하”에서 인용했다. 네발로 세계를 제패했다는 네 글자는 단순히 운동 경기 승리를 넘어 대한민국 국민에게 커다란 자긍심과 희망을 보여준다.
Tên triển lãm “Chinh phục thế giới bằng đôi chân” được lấy cảm hứng từ bút tích “족패천하” (đôi chân chinh phục thiên hạ) của Chủ tịch Kim Gu – lãnh đạo Chính phủ lâm thời Hàn Quốc – khi chúc mừng chiến thắng của Seo Yun-bok năm 1947. Cụm từ này không chỉ biểu thị chiến thắng thể thao mà còn khơi dậy niềm tự hào và hy vọng to lớn cho dân tộc Hàn Quốc.
전시는 유물 18건을 선보인다. 그중에는 손기정의 사인엽서가 처음으로 공개됐다. 1936년 8월 15일, 올림픽이 끝난 직후 그가 쓴 작은 엽서에 이렇게 적혀 있다. “Korean 손긔졍”. 손기정은 자신이 일본이 아닌 한국인임을 세계에 알리고자 기회가 있을 때마다 한글로 “손긔졍”이라고 사인해 줬다고 한다.
Triển lãm trưng bày 18 hiện vật quý giá, trong đó lần đầu tiên công bố bưu thiếp có chữ ký của Son Ki-jung viết ngày 15/8/1936 sau Olympic: “Korean 손긔졍”. Son Ki-jung thường ký bằng chữ Hangeul “손긔졍” để khẳng định bản thân là người Hàn Quốc mỗi khi có cơ hội.
국립중앙박물관은 “손기정 선수가 세계에 한국인의 정체성을 드러내고자 했던 강한 의지를 보여주는 중요한 자료”라고 의미를 부여했다. Bảo tàng Quốc gia nhận định đây là tư liệu quan trọng, thể hiện ý chí mạnh mẽ của Son Ki-jung trong việc khẳng định bản sắc dân tộc trước thế giới.
1936년 베를린 올림픽 마라톤 우승자를 위한 특별 부상품인 고대 그리스 ‘청동투구’도 함께 전시됐다. 손기정은 50년 만에 돌려받은 이 투구가 “나만의 것이 아닌 우리 민족의 것”이라며 지난 1994년 국립중앙박물관에 기증했다.
Ngoài ra, triển lãm còn trưng bày mũ đồng cổ Hy Lạp – phần thưởng đặc biệt cho nhà vô địch marathon Olympic 1936. Sau 50 năm, Son Ki-jung đã trao tặng lại hiện vật này cho Bảo tàng Quốc gia năm 1994 với tâm niệm: “Đây không chỉ là của riêng tôi mà là tài sản của cả dân tộc.”
올림픽 정상에 오른 손기정의 우승 사실을 보도하면서 일장기를 삭제한 1936년 8월 25일자 동아일보 기사와 그가 받은 금메달과 월계관, 우승상장 등도 볼 수 있다.
Khách tham quan cũng có thể xem bài báo Dong-A Ilbo ngày 25/8/1936 đã chỉnh sửa ảnh để xóa lá cờ Nhật, cùng với huy chương vàng, vòng nguyệt quế và chứng nhận chiến thắng của ông.
유홍준 국립중앙박물관장은 “이번 전시는 많은 유물을 선보이는 건 아니지만 손기정 선수가 많은 이에게 기쁨을 선사했던 감동을 전하는 데 초점을 맞춘 의미 있는 전시”라고 말했다.
Giám đốc Bảo tàng Quốc gia Hàn Quốc, Yoo Hong-jun, chia sẻ: “Triển lãm lần này không nhằm trưng bày nhiều hiện vật mà tập trung truyền tải cảm xúc và niềm vui mà Son Ki-jung đã mang đến cho người dân Hàn Quốc.”
전시는 12월 28일까지. Triển lãm kéo dài đến ngày 28/12.
서울 = 샤를 오두앙 기자 caudouin@korea.kr
사진 = 이정우 기자 b1614409@korea.kr
