Phim truyền hình Hàn Quốc, thường được gọi ngắn gọn là K-drama, đã trở thành hiện tượng toàn cầu. Những series đình đám như “Squid Game”, “Kingdom”, “All of Us Are Dead” hay “Moving” đã khiến khán giả khắp nơi say mê. Vậy điều gì đã tạo nên sự bùng nổ của K-drama trong khoảng một thập kỷ qua?
Sức mạnh của sự pha trộn
Khi “Kingdom” ra mắt trên Netflix, truyền thông quốc tế ngay lập tức chú ý đến nét độc đáo của bộ phim. Thể loại zombie vốn không còn xa lạ – từ sau “Night of the Living Dead” (1968) của George A. Romero, đã có hàng loạt phim về xác sống được sản xuất.
Điểm khác biệt của “Kingdom” là đưa câu chuyện zombie vào bối cảnh triều đại Joseon. Không có xe hơi, tòa nhà cao tầng hay bức tường thành kiên cố như phim phương Tây, nhân vật chỉ có ngựa, xe ngựa và cung điện để chống lại lũ xác sống. Bộ phim còn đan xen những màn đấu đá chính trị đặc trưng của dòng phim cổ trang Hàn, thậm chí có cả cảnh “xác sống đấu xác sống” giữa nông dân đói khát và tầng lớp quý tộc no đủ.
“Kingdom” chỉ là một ví dụ cho phong cách “bibimbap” của K-drama – giống như món cơm trộn nổi tiếng Hàn Quốc, các yếu tố quen thuộc được kết hợp với hương vị rất riêng. “Moving” thêm gia vị siêu anh hùng vào bối cảnh chia cắt Nam – Bắc Triều Tiên; “All of Us Are Dead” lồng ghép chuyện cạnh tranh học hành khốc liệt vào một bộ phim zombie; “Squid Game” kết hợp trò chơi dân gian với thể loại sinh tồn và phê phán xã hội cạnh tranh cực đoan; “The Glory” đưa vấn nạn bạo lực học đường vào câu chuyện báo thù.
Thói quen “pha trộn” này không phải ngẫu nhiên. Với vị trí địa lý nằm ở ngã giao giữa lục địa và biển, Hàn Quốc từ lâu đã có truyền thống tiếp thu văn hóa ngoại lai rồi biến nó thành bản sắc riêng. Hơn nữa, thị trường nội địa nhỏ buộc nhà sản xuất phải hướng tới khán giả toàn cầu, tạo ra tác phẩm vừa mang tính đặc trưng Hàn Quốc vừa dễ đồng cảm ở mọi nơi.
Khán giả khó tính
Một yếu tố quan trọng khác tạo nên sức mạnh của K-drama chính là khán giả Hàn Quốc. Từ lâu, họ đã có thói quen xem phim truyền hình hằng ngày và cũng không ngần ngại thể hiện ý kiến, nhất là trên mạng xã hội. Điều này vô hình trung gây áp lực lên nhà sản xuất, thậm chí ảnh hưởng đến diễn biến hay kết thúc của phim.
Bên cạnh đó, khi tiếp xúc với nhiều chương trình quốc tế, khán giả Hàn ngày càng đòi hỏi phim phải tinh tế và mang thông điệp xã hội rõ ràng. Vì vậy, những bộ phim nổi tiếng toàn cầu thường không chỉ ca ngợi đất nước mà còn dám phê phán mặt trái của xã hội Hàn: “Squid Game” nói về cuộc đua khốc liệt, “Moving” khai thác vấn đề chia cắt đất nước, “Kingdom” ẩn dụ sự phân hóa giàu nghèo, “The Glory” tố cáo nạn bạo lực học đường, còn “All of Us Are Dead” phơi bày áp lực thi cử. Những vấn đề này không chỉ đúng ở Hàn mà còn có tính toàn cầu, khiến người xem ở nhiều quốc gia đồng cảm.
Đa dạng chủ đề
Trước đây, phim Hàn chủ yếu được sản xuất bởi các đài lớn như KBS, MBC, SBS hoặc kênh cáp như tvN, OCN. Nhưng từ năm 2016, khi Netflix và Disney+ đầu tư mạnh, K-drama có cơ hội mở rộng sang những thể loại khó xuất hiện trên truyền hình truyền thống như giả tưởng, khoa học viễn tưởng, zombie đẫm máu…
Đặc biệt, xu hướng chuyển thể từ webtoon (truyện tranh mạng) đã mở ra kho ý tưởng khổng lồ. Những tác phẩm như “Itaewon Class”, “Sweet Home” vừa thành công về thương mại vừa tạo dấu ấn sáng tạo.
Tuy nhiên, các thể loại truyền thống vẫn giữ vị thế quan trọng. Phim gia đình, tình cảm lãng mạn hay cổ trang như “Winter Sonata”, “Jewel in the Palace” từng khởi đầu làn sóng Hallyu, nay vẫn chinh phục khán giả khắp thế giới. Ngay cả dòng phim rom-com quen thuộc cũng đang được làm mới để phù hợp với bối cảnh hiện đại, như “Business Proposal” hay “What’s Wrong with Secretary Kim”.
Sự cân bằng giữa thể loại mới táo bạo và truyền thống quen thuộc giúp K-drama tiếp cận nhiều nhóm khán giả khác nhau.
Webtoon – tương lai của K-drama
Webtoon không chỉ là chất liệu sáng tác mà còn là tương lai của phim Hàn. Khác với tiểu thuyết hay truyện tranh in, webtoon mở ra không gian sáng tạo tự do – ai cũng có thể trở thành tác giả. Điều này tạo ra một “biển” ý tưởng gần như vô tận cho nhà sản xuất, lại giảm rủi ro đầu tư vì các tác phẩm đã có sẵn lượng fan hùng hậu.
Ngày nay, webtoon đã phát triển toàn cầu, với tác giả đến từ nhiều quốc gia. Khi những bộ phim chuyển thể từ webtoon ngày càng phổ biến, K-drama chắc chắn sẽ bước vào một kỷ nguyên ảnh hưởng sâu rộng hơn bao giờ hết.
Tóm lại, K-drama thành công không chỉ nhờ sự pha trộn độc đáo, mà còn bởi khán giả khắt khe, đa dạng chủ đề và sức mạnh của webtoon. Tất cả đã góp phần biến phim truyền hình Hàn Quốc thành hiện tượng văn hóa toàn cầu.
Tác giả: Jung Duk Hyun – Nhà phê bình và cây bút chuyên viết về văn hóa đại chúng
