넓은 공간에 책상과 의자가 몇 개 되지도 않는데 아이들이 서로들 멀리 떨어져 앉는다. COVID-19의 창궐로 ‘사회적 거리 두기’가 일상이 된 요즘, 부분적 개학을 맞게 된 교실의 모습이다. 30여 년 전만 해도 이와는 정반대여서 좁은 공간에 학생들이 빼곡히 들어앉아 수업하는 ‘콩나물 교실’이 대부분이었다. 그래서 과도하게 밀집된 학습 공간을 비유하는 이 표현이 우리에게는 익숙했다. 그 콩나물시루 같은 밀집된 공간의 체온으로 우리는 서로 마음을 다독였다.
Chỉ có ít bộ bàn và ghế trong lớp học lớn. Rốt cuộc, bọn trẻ phải ngồi cách xa nhau. Đây là hình ảnh lớp học khi mà cơn thịnh nộ của COVID-19 và sự giãn cách xã hội trở thành tình trạng bình thường mới. Ba mươi năm trước, các trường học Hàn Quốc hiện ra hoàn toàn khác. Ghi danh quá đông khiến học trò phải ngồi vai kề vai trong “lớp học nảy mầm đậu nành”. Cách chúng tôi ngồi sát bên nhau giống như cách giá đỗ ken chặt trong hũ. Trong sự ấm áp của những căn phòng quá tải đó, chúng tôi thấy thoải mái khi ở bên nhau.
콩나물은 오래전부터 동북아 지역에서 다량 생산되는 대두를 발아시켜 식재료로 사용하는 한국인 특유의 채소다. 물에 불린 대두를 밑에 구멍 뚫린 질그릇에 담아 방안 한구석에 두고 일주일가량 하루에도 여러 번 물을 주면 노란 콩나물 머리 아래로 길게 자란 흰 뿌리들이 가난하던 시절 과밀 학급 교실처럼 질그릇 시루를 빼곡하게 채운다. 대두가 어두운 곳에서 발아를 거치는 동안 향이 좋아지고, 단백질 함유량은 약간 줄어드는 대신 섬유질이 증가하고 아미노산 화합물이 풍부해진다. 특히 콩에 전혀 들어 있지 않은 비타민 C가 생성되는데, 콩나물100g에 들어 있는 비타민 C의 함량은 같은 양의 사과보다 세 배나 높다. 콩나물 잔뿌리에 함유된 아스파라긴산은 알코올 해독에 효과가 있어 숙취 해소를 위한 해장국 재료로 많이 쓰인다.
Giá đỗ – 콩나물 là loại rau đặc trưng của người Hàn Quốc, được dùng làm nguyên liệu để nấu ăn; nó nảy mầm từ hạt đậu nành và từ lâu đã được sản xuất với quy mô lớn ở Đông Bắc Á. Hạt đậu nành ngâm trong nước, sau đó cho vào trong cái nồi đất nung có khoét lỗ bên dưới và đặt ở một góc phòng; nếu tưới nước nhiều lần trong một tuần thì những mầm dài với đầu màu vàng và thân màu trắng vươn ra, lấp đầy nồi đất nung; trông giống như một lớp học các cấp quá tải học sinh trong cái thời gian khổ ngày trước. Đậu nành nảy mầm trong bóng tối, có mùi thơm dễ chịu, tuy lượng protein giảm nhẹ nhưng mầm tăng chất xơ và các axit amin. Đặc biệt, vitamin C vốn không có trong hạt đậu nành lại được sản xuất ra nhiều, hàm lượng vitamin C trong 100g giá đỗ cao gấp ba lần so với cùng một lượng táo. Axit aspartic trong rễ của giá đỗ có hiệu quả trong việc giải độc rượu; vì vậy, nó thường được sử dụng như một thành phần trong canh giải rượu để làm giảm nôn nao.
이 나라 어디서나 구할 수 있고 가격도 저렴한 콩나물은 데친 후 양념에 무치거나 국을 끓여 먹기도 하며, 함께 밥을 지어 콩나물밥을 만들어 먹는다. 거의 대부분의 식품을 자급자족하던 시대의 농촌에서 자란 나에게 어둑한 방 한구석에서 콩나물시루를 타고 흐르는 물소리는 내 어린 시절을 실어가는 시간의 발소리였다. 할머니가 하는 대로 나도 학교에서 돌아오면 콩나물시루에 덮인 베보자기를 걷어내고 시루 밑에 받아놓은 물을 쪽박에 담아 콩나물에 끼얹어 주곤 했다. 콩나물을 키워 본 사람들은 안다. 그 물 주기가 얼마나 허무한가를…. 시루에 물을 붓기가 무섭게 바로 빠져 버린다. 물이 이렇게 빨리 빠져서야 어떻게 콩나물이 자라겠는가! 그럼에도 콩나물은 쑥쑥 잘도 자랐다.
Giá đỗ có thể mua được ở bất cứ đâu trên đất nước này và giá tiền lại rẻ; giá đỗ được trụng và nêm gia vị làm món ăn kèm, nấu canh hoặc hấp với cơm. Tiếng nước chảy qua hũ giá đỗ trong góc tối của căn phòng thời tự cấp tự túc giống như tiếng bước chân thời gian mang theo tuổi thơ của tôi. Như bà tôi đã làm, khi tôi đi học về, tôi thường dỡ tấm vải xô gai đang phủ trên giá đỗ và lấy gáo nhỏ múc nước đã chảy xuống dưới dưới vại siru tưới lên giá đỗ. Những người đã trồng giá đỗ đều biết nước đổ vào siru rút nhanh thế nào. Và làm thế nào cây giá đỗ lại có thể phát triển được trong khi nước rút rất nhanh! Tuy nhiên, cây giá đỗ vẫn phát triển tốt và đâm lên tua tủa.
“수행은 습관이다. 오랫동안 반복되는 말과 행동이 몸에 배어 저절로 드러나는 것이다. 마치 깨달음의 등불을 켜기 위해 빛을 모으는 과정과 같다. 인생도 마찬가지다. 잠깐 스쳐가는 물에 젖기만 하는 콩나물도 오래 반복되면 자라듯이, 평소 하는 말과 행동이 습관이 되면 결국 운명이 바뀐다.” 천은사 주지 동은(東隱) 스님의 말씀이다.
“Thực hành tâm linh là về thói quen. Những lời nói và hành vi của bạn lặp đi lặp lại theo thời gian trở thành một phần của bạn và không thể bị che giấu. Nó giống như thu thập ánh sáng để thắp lên ngọn đèn cho con đường đến giác ngộ. Cuộc sống cũng như vậy. Mặc dù nước chỉ tưới ướt trong thoáng chốc, nhưng mầm đậu nành sẽ phát triển nếu được tưới nước nhiều lần. Tương tự như vậy, những lời nói và hành vi hàng ngày của bạn trở thành thói quen, cuối cùng sẽ thay đổi vận mệnh của bạn.” Đây là những lời của Dongeun, vị sư trụ trì chùa Cheoneun.
김화영(Kim Hwa-young 金華榮) 문학평론가, 대한민국예술원 회원
Dịch. Huỳnh Thị Minh Tú
