을지로에는 개업한 지 수십 년이 된 오래된 식당들이 많다. 이곳에서 일하는 사람들의 든든한 한 끼를 책임져 온 노포는 음식 맛도 일품이어서 외지에서 일부러 찾아오는 사람들도 많다. 대부분의 노포는 대를 이어 운영되고 있으며, 그 역사만큼이나 많은 이야깃거리들을 간직하고 있다.
Ở Euljiro, có rất nhiều quán ăn lâu đời đã mở được hàng chục năm, chịu trách nhiệm về những bữa ăn chắc bụng cho người dân làm việc ở khu vực này. Ngày nay, nhiều khách hàng từ bên ngoài Euljiro cũng cất công tìm đến vì bị thu hút bởi hương vị thơm ngon hảo hạng ở đây. Hầu hết các quán ăn lâu năm đều được vận hành từ đời này sang đời khác, lưu giữ nhiều câu chuyện trong từng ấy bề dày lịch sử của nó.
서울 한가운데 자리한 을지로는 노포가 많은 대표적인 지역이다. 골목마다 인쇄소, 철공소, 목재소 등이 들어서 있는 이곳에는 낡은 간판을 내건 식당과 술집들도 즐비하다. 1960년대 말에는 한국 최초의 주상복합 건물인 세운상가가 건립되면서 사람들로 더욱 북적였다. 1980년대까지만 해도 부러울 게 없을 정도로 번성했던 이 일대는 점차 낙후된 지역이 되었다. 빠른 속도로 급변한 한국의 산업 구조 때문이었다. 인쇄 종이는 빠르게 컴퓨터 파일로 대체됐다. 늦은 밤까지 빛났던 공장의 불빛은 점차 어둠 속으로 사라져 갔다.
Tọa lạc giữa lòng thủ đô Seoul, Euljiro là khu vực tiêu biểu có nhiều quán ăn lâu đời. Khắp các con hẻm ở khu này có nhiều xưởng in ấn, xưởng luyện thép, xưởng gỗ, và cả những quán ăn lẫn quán rượu treo những biển hiệu cũ kỹ san sát nhau. Vào cuối những năm 1960, tòa nhà phức hợp đầu tiên của Hàn Quốc, Sewoon Plaza, được xây dựng ở đây và nhanh chóng trở nên đông đúc. Cho đến những năm 1980, cả vùng này vẫn còn phát triển mạnh đến mức đáng ganh tị, nhưng sau đó nó lại dần trở thành một khu vực lạc hậu, cũng bởi cấu trúc nền công nghiệp Hàn Quốc thay đổi với tốc độ quá nhanh. Giấy in được nhanh chóng thay thế bằng các tập tin trên máy tính. Ánh đèn của những nhà máy vốn thường chiếu sáng đến tận đêm khuya cũng dần biến mất trong bóng tối.
수명을 다한 듯했던 거리는 2010년대 말부터 되살아나기 시작했다. 옛 모습 그대로인 골목과 공장에 예술가들은 공방이나 스튜디오를 차렸다. 예술가들이 모이자 골목은 생기를 되찾기 시작했고, 노포 앞에는 음식을 맛보려는 사람들로 긴 줄이 생겼다. 을지로의 노포들은 오랫동안 그저 낡고 오래된 식당, 나이 지긋한 노인들이나 그곳에서 생계를 유지하는 사람들이 주로 가는 곳으로 인식되었다. 그러나 최근 을지로가 핫플레이스가 되면서 이곳에 자리 잡고 있는 노포들도 젊은 세대 사이에서 인기 있는 맛집의 반열에 오르게 되었다.
Khu phố tưởng như đã hết tuổi thọ ấy bắt đầu hồi sinh từ cuối những năm 2010. Các nghệ sĩ đã xây dựng các phòng thủ công hoặc studio tại các ngõ hẻm và công xưởng vẫn còn giữ nguyên dáng vẻ ngày xưa. Khi giới nghệ sĩ quy tụ về cũng là lúc khu phố bắt đầu tìm lại sức sống. Từng hàng dài những người muốn nếm thử món ăn ở các nhà hàng lâu năm cũng xuất hiện. Trước đây, chúng vốn chỉ được biết đến là những quán xá cũ kỹ, nơi lui tới của người lớn tuổi hay người thường xuyên làm việc trong khu vực. Thế nhưng giờ đây, khi Euljiro đã trở nên nổi tiếng, các hàng quán lâu năm ở khu này cũng được xếp vào danh sách những quán ăn ngon được giới trẻ yêu thích.
소문난 평양냉면 가게 – Nhà hàng mì lạnh Pyongyang nổi tiếng
평양냉면은 현재 북한의 수도인 평양(平壤) 지역의 향토 음식이다. 장시간 끓인 고기 육수에 메밀국수를 말아서 먹는 음식이다. 1930년대 평양 사람들이 서울에 진출해 냉면집을 내면서 여름철 최고의 별미가 되었고, 점차 대중화되었다. 평양냉면은 밍밍한 육수에 돌돌 말아서 담은 면, 그 위에 올린 채 썬 배와 달걀 지단이 전부이다. 언뜻 보기엔 별다른 맛이 없을 것 같지만, 먹으면 먹을수록 담백한 맛에 끌리게 되는 음식이다.
Mì lạnh Pyongyang là món ăn địa phương đặc trưng của vùng Pyongyang (Bình Nhưỡng), thủ đô của Triều Tiên. Món này được làm bằng cách cuộn mì kiều mạch trong nước hầm thịt đun trong thời gian dài. Vào những năm 1930, người dân Pyongyang đến Seoul và mở nhà hàng mì lạnh. Món ăn này nhanh chóng trở nên phổ biến và được xem là đặc sản hàng đầu của mùa hè. Trong món mì lạnh Pyongyang, sợi mì được cuộn tròn trong nước dùng nhạt vị hầm từ thịt, phủ bên trên mì là lê thái lát và trứng thái sợi. Thoạt nhìn, có vẻ như món mì lạnh này không có vị gì đặc biệt nhưng càng ăn, thực khách càng bị hấp dẫn bởi hương vị thanh đạm của nó.
지하철 을지로4가역에서 걸어서 1분 거리에 있는 우래옥(Woo Lae Oak, 又來屋)은 미식가들이 손에 꼽는 평양냉면 가게다. 1946년 가게를 차린 장원일(張元一) 씨 부부도 평양에서 왔다. 1972년 그가 세상을 떠난 후에는 후손들이 대를 이어 지금까지 운영한다. 처음 문을 열었을 때 이름은 서북관(西北館)이었다. 서북은 한반도의 북쪽에 위치한 평안도, 함경도, 황해도 지방을 통틀어 이르는 말이다. 개업하고 4년 뒤 한국전쟁이 발발하면서 주인 내외도 다른 이들처럼 가게 문을 닫고 피난을 떠나야 했다. 전쟁이 끝난 후 다시 영업을 재개하면서 현재의 이름을 간판으로 내걸었다. ‘다시 찾아온 집’이라는 뜻이다.
Nhà hàng Woo Lae Oak nằm cách ga tàu điện ngầm Euljiro 4-ga một phút đi bộ là nơi bán mì lạnh Pyongyang được những người sành ăn yêu thích. Jang Won-il và vợ, những người đã mở nhà hàng này từ năm 1946, cũng đến từ Pyongyang. Sau khi ông Jang qua đời vào năm 1972, nhà hàng được thế hệ sau tiếp quản và hoạt động cho đến ngày nay. Khi mới mở cửa, nhà hàng được đặt tên là Seobukgwan. Cụm từ seobuk chỉ khu vực địa lý bao gồm các tỉnh Pyongan, Hamgyeong, và Hwanghae ở phía bắc bán đảo Triều Tiên. Sau bốn năm từ khi nhà hàng hoạt động, chiến tranh Triều Tiên nổ ra, vợ chồng ông Jang phải đóng cửa tiệm và đi lánh nạn như bao người khác. Khi chiến tranh kết thúc, nhà hàng được kinh doanh trở lại và đổi tên như hiện tại. Tên đó có nghĩa là “lại được về nhà”.
우래옥은 날이 갈수록 번창해 하루에 2천 그릇을 판 적도 있다고 한다. 을지로에서 생계를 이어가는 사람들뿐 아니라 외지에서도 많이 찾아왔다. 지방에서 서울에 놀러 온 이들은 창경궁을 관람하고는 꼭 이곳에 들러 냉면을 먹고 갔다. 맛의 비결은 소고기를 오랜 시간 끓여 만든 육수에 있다. 면의 재료가 되는 메밀의 함량도 높다. 매우 부드러워서 입 안에 넣자마자 면이 후루룩 넘어간다. 우래옥에 평양냉면만 있는 건 아니다. 가장자리가 오목하고 가운데가 불룩 솟아난 불판에 구워 먹는 불고기 맛도 일품이다. 심심한 듯하면서 달곰한 양념은 불고기의 풍미를 배가시킨다. 외국인 손님들도 이 불고기를 좋아한다.
Nhà hàng Woo Lae Oak ngày càng phát triển mạnh, người ta nói rằng có lúc nhà hàng bán được 2.000 bát mì mỗi ngày. Không chỉ những người làm việc ở Euljiro mà còn rất nhiều những người ở khu vực khác cũng tìm đến. Dân địa phương khi đến Seoul chơi, sau khi tham quan cung điện Changgyeong, nhất định phải ghé nơi này ăn mì lạnh rồi mới về. Bí quyết của hương vị nằm ở nước dùng được làm từ thịt bò hầm thật lâu và sợi mì với hàm lượng lớn bột kiều mạch. Sợi mì mềm đến nỗi thực khách có thể lùa một hơi hết bát mì. Woo Lae Oak không chỉ có mỗi món mì lạnh Pyongyang. Một đặc sản tuyệt hảo khác của nhà hàng là món thịt bò nướng trên vỉ có mép rìa lõm xuống và phần giữa nhô cao. Gia vị của món ăn tưởng chừng nhạt nhẽo nhưng lại ngọt ngào, làm tăng thêm hương vị của thịt bò nướng. Thực khách nước ngoài cũng rất thích món ăn này.
우래옥과 더불어 을지로 지역의 소문난 평양냉면 가게로 을지면옥이 있었다. 1985년 개업한 이 가게는 같은 자리에서 약 40년 동안 냉면을 만들어 팔았다. 도심 재개발로 인해 퇴거한다는 소식이 알려지자 많은 사람들이 아쉬워했고, 2022년 6월 25일 마지막 영업일에는 가게 문이 열리기도 전에 100여 명의 손님들이 찾아와 길게 줄을 서서 기다렸다. 이들은 을지면옥의 마지막 순간을 함께했다.
Ngoài Woo Lae Oak, Eulji Myeonok cũng là quán mì lạnh Pyongyang nổi tiếng ở khu vực Euljiro. Quán khai trương vào năm 1985, đã làm và bán mì lạnh tại một địa chỉ cố định trong suốt 40 năm. Nhiều người tỏ ra tiếc nuối khi nghe tin quán phải di dời vì kế hoạch tái kiến thiết khu trung tâm thành phố. Vào ngày 25 tháng 6 năm 2022, ngày mở bán cuối cùng của quán, khoảng 100 khách hàng đã đến xếp hàng dài đợi đến giờ mở cửa. Họ đã cùng nhau chia sẻ những khoảnh khắc cuối cùng của quán Eulji Myeonok.
맥주 골목의 시작 – Sự bắt đầu của hẻm bia
중소벤처기업부는 2018년부터 ‘백년가게’ 사업을 벌이고 있다. 30년 이상 명맥을 유지하면서 고객들에게 꾸준히 사랑받아 온 점포 가운데 역사적 가치가 있고 앞으로도 성장 가능성이 있는 곳을 선정하여 지원하는 정책이다.
Từ năm 2018, Bộ Doanh nghiệp vừa và nhỏ và Khởi nghiệp Hàn Quốc đã khởi động dự án mang tên “Nhà hàng Trăm tuổi” nhằm chọn lọc và hỗ trợ các nhà hàng, quán ăn có giá trị lịch sử và tiềm năng phát triển trong số những hàng quán đã kinh doanh trên 30 năm và được khách hàng yêu mến.
을지OB베어(Eulji OB Bear)는 시행 첫해에 백년가게로 선정되었다. 1980년 개업한 이 가게는 생맥주를 판다. 생맥주는 신선함을 유지하는 것이 중요하기 때문에 가게 주인은 생맥주 통을 상온에 그냥 두지 않고 온도 제어 장치가 설치된 냉장고 안에 보관하며 관리한다. 겨울에는 4℃, 여름에는 2℃를 유지한다. 이 집이 유명해진 데는 언제 가더라도 항상 신선한 생맥주를 마실 수 있다는 이유도 있지만, 그보다는 안주로 내놓는 노가리구이 덕분이라 할 수 있다. 노가리는 명태 새끼를 말한다. 가게 주인은 잘 말린 노가리를 연탄불에 노릇노릇하게 구워서 자신이 만든 고추장 소스와 함께 제공했다. 주머니가 가벼운 직장인들이 부담 없이 먹을 수 있도록 가격도 매우 저렴하게 책정했다.
Eulji OB Bear, một nhà hàng bia tươi hoạt động từ năm 1980, được tuyển chọn vào danh sách “Nhà hàng Trăm tuổi” ngay trong năm đầu tiên triển khai dự án. Để đảm bảo độ tươi của bia, chủ nhà hàng không giữ bia trong thùng ở nhiệt độ phòng mà bảo quản chúng trong tủ lạnh có lắp đặt thiết bị kiểm soát nhiệt độ, với mức nhiệt duy trì là 4oC vào mùa đông và 2oC vào mùa hè. Nhà hàng này trở nên nổi tiếng không chỉ vì thực khách có thể uống bia tươi sản xuất thủ công bất kỳ lúc nào đến quán, mà còn nhờ vào món đồ nhắm trứ danh mang tên cá nướng nogari. Nogari được làm từ cá minh thái (một loài cá thịt trắng phân bổ chủ yếu ở vùng biển bắc Thái Bình Dương – chú thích của người dịch). Cá minh thái con được sấy khô và nướng trên bếp than đến khi chín vàng, dùng kèm với sốt tương ớt đặc biệt do chủ nhà hàng tự chế biến. Nhà hàng bán món ăn này với giá rất phải chăng để tầng lớp có thu nhập khiêm tốn như dân văn phòng cũng có thể thoải mái tận hưởng.
고소하게 구워진 노가리는 단박에 손님들을 사로잡았다. 맥주 안주로는 이만한 게 없었다. 입소문이 나면서 19.8㎡밖에 되지 않은 작은 술집은 발 디딜 틈이 없을 정도로 사람들이 몰렸다. 시간이 흐르면서 주변에 맥줏집들이 하나둘 생겨났고, 새로 생긴 가게들에서도 노가리 안주를 팔았다. 사람들은 을지로 3가에 위치한 이 골목을 ‘노가리 골목’이라 부르기 시작했고, 우리나라를 대표하는 맥주 골목으로 자리 잡게 되었다. 코로나19 팬데믹 이전에는 해마다 5월 맥주 축제가 벌어져 골목에 흥겨움이 넘쳐났다. 서울시는 2015년, 이 골목의 가치를 인정하여 서울미래유산으로 지정했고, 을지OB베어를 노가리 골목의 원조로 명시했다.
Món cá nướng nogari thơm ngon ngay lập tức làm say lòng thực khách. Đây quả thực là món đồ nhắm lý tưởng. Tiếng lành đồn xa, khách hàng đổ xô đến nhà hàng chỉ vỏn vẹn 19,8m2 này đến mức không còn chỗ đi lại. Theo thời gian, ngày càng nhiều nhà hàng bia mở cửa ở khu vực này và cũng kinh doanh món nogari. Từ đó, mọi người bắt đầu gọi hẻm Euljiro 3-ga là “Hẻm Nogari” (Nogari Alley), và nó đã trở thành con hẻm bán bia nổi tiếng tiêu biểu của Hàn Quốc. Trước đại dịch Covid-19, cứ đến dịp lễ hội bia được tổ chức vào tháng 5 hằng năm, con hẻm này lại trở nên sôi động hơn bao giờ hết. Vào năm 2015, thành phố Seoul đã tôn vinh giá trị của con hẻm bằng việc trao cho hẻm danh hiệu “Di sản Tương lai của Seoul” (Seoul Future Heritage), đồng thời công nhận nhà hàng Eulji OB Bear là địa chỉ tiên phong của Hẻm Nogari.
노포의 비애 중 하나는 건물주와의 마찰이나 도시 재개발로 인한 이전 문제다. 이 집도 예외는 아니었다. 바뀐 건물주와 5년간 법정 다툼 끝에 2022년 4월 강제 철거되었다. 가게를 아끼는 단골손님들과 시민단체가 철거 반대 시위를 벌인 것은 유명한 일화다. 이곳은 2023년 3월 마포구 경의선(京義線) 책거리 인근에 새롭게 문을 열었지만, 을지로로 다시 돌아갈 날을 꿈꾼다.
Một trong những mối lo của các quán ăn lâu đời là việc mâu thuẫn với chủ tòa nhà hoặc vấn đề di dời do tái kiến thiết đô thị. Eulji OB Bear cũng không phải ngoại lệ. Sau 5 năm tranh chấp pháp lý với chủ mới của tòa nhà, nhà hàng bị buộc dỡ bỏ vào tháng 4 năm 2022. Những vị khách quen và những tổ chức dân sự yêu quý nhà hàng đã đứng lên biểu tình phản đối việc phá dỡ này, tạo thành một giai thoại nổi tiếng ở thời điểm đó. Sau đó, nhà hàng được tái khai trương ở gần Đường sách tuyến Gyeongui (Gyeongui Line Book Street), Mapo-gu, vào tháng 3 năm 2023. Thế nhưng chủ nhà hàng vẫn luôn hy vọng về một ngày nhà hàng sẽ mở cửa trở lại ở Euljiro.
한결같은 맛과 정성 – Hương vị nguyên bản và sự tận tâm
이 외에도 조선옥, 문화옥, 양미옥 등이 을지로를 대표하는 노포들이다. 이 중에서 역사가 가장 오래된 곳은 1937년 문을 연 조선옥이다. 이 식당은 서울에서 제대로 된 갈비를 먹을 수 있는 곳으로 꼽힌다. 소갈비를 진간장, 참기름, 마늘, 설탕 등 갖은양념에 하루 정도 재웠다가 연탄불에 구워 내는 것이 맛의 비결이다. 창업주의 아들 김정학(金貞學) 씨는 현재도 발행되고 있는 잡지 『월간 바둑』을 창간한 사람으로 유명하다.
Chosunok, Munhwaok, và Yangmiok cũng là những nhà hàng lâu đời ở khu Euljiro. Trong số đó, nơi có lịch sử lâu đời nhất là nhà hàng Chosunok mở cửa vào năm 1937. Đây là một trong những tiệm bán món sườn bò ngon nhất ở Seoul. Bí quyết của nhà hàng để tạo nên hương vị thơm ngon cho món ăn là ướp sườn bò qua ngày với nhiều loại gia vị như nước tương, dầu mè, tỏi, đường… rồi nướng sườn trên bếp lửa than. Con trai của người sáng lập nhà hàng, anh Kim Jeong-hak, còn nổi tiếng với tư cách người sáng lập Nguyệt san Baduk – một tạp chí về cờ vây vẫn đang được xuất bản ở hiện tại.
을지로4가역 인근에 있는 문화옥은 1952년 개업한 설렁탕 가게이다. 사골과 양지로 육수를 내 국물이 진한 것이 특징이다. 조선옥과 함께 을지로 3가에서 수십 년 동안 자리를 지켰던 양미옥은 1992년 개업한 양곱창 전문점인데, 고 김대중(金大中) 대통령이 자주 찾던 집으로 명성을 크게 얻었다. 그러나 안타깝게도 2021년 화재로 전소되어, 현재는 남대문 분점이 그 맛을 이어가고 있다. 세월이 흐르면 노포도 외형적 변화를 겪기 마련이지만, 한결같은 맛과 정성으로 찾아오는 이들을 반기는 것은 예나 지금이나 같다.
Munhwaok là nhà hàng chuyên bán canh xương bò, mở cửa vào năm 1952 ở gần Euljiro 4-ga. Món canh xương bò ở đây đặc trưng bởi nước dùng đậm đà được nấu từ xương và thịt ức bò. Nhà hàng Yangmiok mở cửa năm 1992 và kinh doanh ở Euljiro 3-ga suốt nhiều thập kỷ, chuyên về món lòng cừu. Nơi này còn nổi tiếng vì được cố Tổng thống Kim Dae-jung thường xuyên ghé ăn. Tuy nhiên, nhà hàng không may đã bị hỏa hoạn vào năm 2021 và hiện tại chỉ còn chi nhánh ở Namdaemun còn giữ được hương vị này. Thời gian trôi qua, những nhà hàng lâu năm đương nhiên sẽ có những đổi thay về vẻ ngoài, thế nhưng những người bán hàng ở đó vẫn luôn tiếp đãi thực khách bằng hương vị không thay đổi và sự tận tâm hệt như lúc ban đầu.
박미향(Park Mee-hyang, 朴美香) 음식 저널리스트
Park Mee-hyang, Phóng viên chuyên mục ẩm thực
Dịch: Trần Ngọc Thủy Tiên
