트래쉬버스터즈는 쓰레기 더미를 보고 그저 낙심만 하지 않는 사람들이다. 이들은 2019년 8월부터 일회용품 쓰레기 문제 해결을 위해 재사용 가능한 다회용기 렌탈 서비스를 제안해왔다. 특히 틀에 박힌 환경운동을 전개하는 것이 아닌 힙하고 트렌디한 감성을 더해 재미있는 놀이이자 하나의 문화로 정착시켰다는 점에서 인상적이다.
Người gom rác là những người nhìn thấy rác mà chẳng hề chán nản. Từ tháng 8 năm 2019, họ đã khởi động một dịch vụ cho thuê những vật dụng có khả năng tái sử dụng để giải quyết vấn đề rác thải từ các đồ dùng một lần. Đặc biệt, đó không phải là một phong trào môi trường mang tính rập khuôn, mà được xây dựng như là một trò chơi thú vị, một hoạt động văn hóa bắt kịp những xu hướng của thời đại.
환경부•한국환경공단이 발표한 2021년 전국 폐기물 발생 및 처리 현황에 따르면 2021년 폐기물 발생량은 19,738만 톤에 달한다. 매년 국내에서 배출되는 이 거대한 쓰레기 중에서 가장 먼저, 효과적으로 줄일 수 있는 영역은 단연 일회용품이다. 한 번 쓰고 버려지는 플라스틱 일회용기는 분해되는 데 몇 년이 걸린다. 석유를 기반으로 만들어진 플라스틱은 처리 과정에서 메탄 같은 강력한 온실가스가 배출된다. 미세 플라스틱이 땅과 바다로 유입되면 정화가 불가능해진다. 쓰레기로 인한 토양 오염. 해양 오염, 대기 오염은 아주 심각하다. 비록 설거지라는 게 불편하고 귀찮은 일일지라도 일회용품의 편리함을 선택한 대가가 기후 위기라는 점을 떠올려보면 다회용기 사용은 감수해야 할 ‘불편’이다.
Theo báo cáo của Tổng công ty môi trường Bộ Môi trường Hàn Quốc về tình hình xử lý và phát sinh rác thải toàn quốc năm 2021, lượng rác thải phát sinh năm 2021 là 197,38 triệu tấn. Trong số rác thải khổng lồ thải ra hàng năm, rác thải từ đồ dùng một lần là loại rác có thể giảm thiểu hiệu quả nhất. Rác thải nhựa dùng một lần chỉ sử dụng một lần nhưng phải mất vài năm để phân hủy. Đồ nhựa được làm từ dầu hỏa sản sinh ra khí ga nhà kính mạnh như khí metan trong quá trình xử lý. Hạt vi nhựa nếu thải vào biển và lòng đất sẽ không thể lọc sạch. Vấn đề ô nhiễm đất, ô nhiễm đại dương, ô nhiễm không khí rất nghiêm trọng do rác thải. Mặc dù việc rửa bát đĩa rất bất tiện, phiền hà, và nhiều người lựa chọn các sản phẩm dùng một lần là vì lý do ấy, nhưng khi xem xét các nguy cơ dẫn đến khủng hoảng môi trường, thiết nghĩ chúng ta cần cố gắng chịu đựng “sự bất tiện” ấy thêm một chút.
낙심 말고 트래쉬버스터즈 – Người gom rác, đừng nản lòng
고스트버스터즈가 유령을 잡듯 트래쉬버스터즈는 이름 그대로 쓰레기를 잡는다. 축제, 장례식, 카페테리아 등 일회용품이 사용되는 장소라면 주저 없이 출동해서 일회용품 사용을 중단시킨다. 시작은 서울시 산하로 축제를 기획했던 곽재원(郭宰源) 대표가 일하며 마주한 한 장면이었다.
Cũng giống như những biệt đội săn ma sẽ làm công việc săn bắt ma quỷ, những người gom rác sẽ thực hiện việc thu gom rác. Họ sẽ không chần chừ đến ngay những nơi có sử dụng các sản phẩm dùng một lần như các lễ hội, đám tang hay các nhà hàng tự phục vụ để ngăn chặn việc sử dụng các sản phẩm ấy. Nhóm những người gom rác này được hình thành từ khi Giám đốc Kwak Jae Won lên kế hoạch cho việc tổ chức lễ hội của thành phố Seoul.
축제가 끝나고 남은 거대한 쓰레기 더미다. 축제에 온 사람들은 각자 최소 3개의 일회용기를 사용하는데, 축제 한 번이 끝나면 3만여 개의 일회용품이 소비되고 버려진다. 만약 일회용품이 아닌 다회용기를 사용한다면 만들어지지 않았을 것이다. 이듬해 그는 이 생각을 동료들과 함께 실천으로 옮겼다. 축제에 온 사람들에게 포크와 컵, 그릇 등으로 구성된 플라스틱 식기 세트를 빌려준 뒤 수거까지 책임지기로. 사람들에게 자발적으로 다회용기 사용을 종용하는 것이 아니라, 주체가 되어 식기를 제공하고 수거했다. 사용한 식기를 또 다른 곳에서 재사용할 수 있도록 깨끗이 세척하는 시스템이 뒷받침된다면 일회용품 쓰레기는 획기적으로 줄어들고 다회용이 가능해진다.
Sau khi kết thúc lễ hội là một đống rác khổng lồ. Nếu mỗi người tham dự sử dụng ít nhất ba món đồ dùng một lần, thì sau lễ hội sẽ có đến 30.000 món đồ dùng như thế bị vứt đi. Nếu ta thay thế chúng bằng những đồ dùng có thể tái sử dụng, thì tình trạng ấy sẽ không xảy ra. Năm sau, ông ấy đã cùng với đồng nghiệp của mình đã đưa ý tưởng đó vào thực tế. Họ quyết định cho những người tham dự lễ hội thuê bộ đồ dùng bằng nhựa bao gồm nĩa, ly, đĩa và có trách nhiệm gom lại sau khi sử dụng. Họ đã chủ động cung cấp và thu gom các bộ vật dụng có thể tái sử dụng, thay vì khuyến khích mọi người tự nguyện làm việc ấy. Nếu có sự hỗ trợ của một hệ thống giúp làm sạch các vật dụng ấy, thì chúng sẽ được tái sử dụng nhiều lần, và rác thải sinh hoạt sẽ giảm đáng kể.
곽재원 대표의 의지는 여러 파트너의 마음을 동요시켰고, 2019년 서울 여름의 뜨거운 열기와 청춘의 활기를 느낄 수 있는 음악 페스티벌 ‘서울인기(서울人氣)’에서 처음으로 다회용기 대여 서비스를 테스트해볼 수 있는 기회를 갖게 됐다. 트래쉬버스터즈의 활약은 숫자로 바로 드러났다. 전년도 대비 쓰레기양을 98%나 줄여 쓰레기 없는 축제가 된 것이다.
Ý chí của giám đốc Kwak Jae Won đã làm lay động trái tim của nhiều đối tác, lần đầu tiên ông có cơ hội trải nghiệm việc cho thuê dịch vụ sử dụng đồ dùng sử dụng nhiều lần là tại lễ hội âm nhạc “Yêu thích Seoul” (Seoul nhân khí), lễ hội mà ở đó người ta có thể cảm nhận được sức nóng của mùa hè Seoul và nhiệt huyết của tuổi trẻ. Hiệu quả mà những người gom rác mang đến có thể được nhận thấy qua những con số. Lượng rác thải đã giảm xuống khoảng 98% so với năm ngoái và lễ hội trở thành lễ hội không rác thải.
에코는 힙이 된다 – Sinh thái trở thành xu hướng
일회용품이 아니라 보증금을 내고 식기를 빌려 사용 후 반납하는 일이라니, 처음 접하는 시스템에 시민들은 당황하기도 했지만, 이것이 모두를 위한 것이라는 것이며 지금 우리에게 필요한 일이라는 것에 공감했다. 그리고 용기를 재사용하는 것에 대한 이해와 공감이 충분히 마련된 현재는 보증금을 내고 플라스틱 다회용기를 사용하던 시스템 없이도 자유롭게 사용하고 반납하는 문화가 자리 잡았다.
Mọi người đã rất bối rối khi lần đầu tiên tiếp cận dịch vụ trả tiền đặt cọc để mượn bộ đồ ăn và sau đó hoàn trả lại mà không phải đồ dùng sử dụng một lần; tuy nhiên, họ đều đồng tình rằng đây là việc làm vì cộng đồng hết sức cần thiết. Với nhận thức và sự đồng cảm ấy, việc sử dụng rồi hoàn trả các đồ dùng nhiều lần mà không cần đặt cọc tiền đã trở thành một văn hóa phổ biến.
공감을 기꺼이 행동으로 끌어낼 수 있었던 이유는 사용자 경험에 대한 섬세한 고민이 있었기에 가능했다. 다양한 음식 종류를 고려해 디자인한 용기, 컵을 들고 다녀야 하는 상황에서 불편을 덜어줄 목걸이형 컵 홀더, 펼치면 돗자리로도 사용할 수 있는 파우치 등 장소와 분위기에 따라 면밀하게 고려한 아이템들이다.
Lý do chúng tôi có thể biến sự đồng cảm thành hành động là vì chúng tôi đã suy nghĩ rất tỉ mỉ và kỹ lưỡng trải nghiệm của người dùng. Họ đã xem xét và tính toán cẩn thận sao cho các vật dụng ấy thật phù hợp với địa điểm và không khí của các sự kiện. Ví dụ, các hộp đựng và cốc được thiết kế để có thể đựng được nhiều loại đồ ăn khác nhau; đai giữ cốc được thiết kế với hình dáng như vòng cổ để tăng tính tiện lợi; còn túi đựng thì có thể trải ra thành chiếu ăn khi cần thiết.
여기에 활기차고 에너제틱한 이미지의 주황색의 키 컬러는 축제 현장의 활기를 돋우고 영화 〈고스트버스터즈〉를 패러디한 경쾌한 심벌은 축제 현장에 잘 어우러진다. 현장을 서포트하는 스태프들은 이것은 별일이 아니라는 뜻인 캐치프레이즈 ‘It’s not a big deal’이 적힌 작업복을 입고 활보하는데, 여기서 또 한 번 쿨하고 의연한 태도가 엿보인다.
Những người gom rác đã sử dụng màu cam làm màu chủ đạo và một biểu tượng được nhại lại từ bộ phim “Biệt đội săn ma” để tạo nên hình ảnh sinh động, tràn đầy năng lượng rất phù hợp với khung cảnh lễ hội. Những nhân viên hỗ trợ cho lễ hội mặc những bộ đồng phục có ghi dòng chữ “It’s not a big deal” với ý nghĩa “Đó không phải vấn đề lớn” đi lại tại hiện trường và một lần nữa có thể thấy thái độ lạnh lùng và vững vàng của những người gom rác.
특히 ‘에코’, ‘그린’, ‘친환경’ 같은 틀에 박힌 키워드로 진부하게 호소하지 않는다는 게 마음에 든다. 미스테리하고 힙한 테크노 축제 ‘에어하우스’, 국내 최대 아웃도어 락 페스티벌 ‘펜타포트’, 삼각지(三角地)의 오붓한 멜로디 바 ‘에코’ 등 즐길 줄 아는 사람들이 모인다는 곳을 접수할 수 있었던 이유다. 누가, 어디에서 소비하느냐에 따라 브랜드의 인상이 달라지는데, 좋든 싫든 기후 위기 시대에서 트레쉬버스터즈의 에코는 힙이 된다.
Đặc biệt tôi thấy hài lòng bởi những từ khóa không thu hút một cách cũ rích như “sinh thái học”, “xanh”, “thân thiện với môi trường”. Đây là lý do tại sao họ có thể thu hút được sự chú ý của nhiều người và làm tốt công việc của mình tại những nơi như lễ hội nhạc underground có phần huyền bí “The Air House”, lễ hội nhạc rock ngoài trời Pentaport ngoài trời có quy mô lớn nhất cả nước, hay ở quán bar “Echo” có giai điệu ấm cúng của Samgakji (tam cốc địa). Nhận thức về thương hiệu có thể thay đổi tùy thuộc vào người tiêu thụ và không gian tiêu thụ, nhưng thương hiệu “Những người gom rác” đã trở thành một cú hích, một xu hướng có tiếng vang trong thời đại khủng hoảng môi trường.
다회용기는 일상에서 – Đồ dùng tái sử dụng trong cuộc sống hàng ngày
트래쉬버스터즈가 출동하는 곳은 축제 현장만이 아니다. 기업의 사내 카페, 이벤트 현장, 축구 경기장, 영화관 등 출범하자마자 다양한 영역의 클라이언트와 손을 잡고 있다. 지난 3년간 코로나19로 인해 축제가 대거 취소되는 악재가 들이닥쳤지만 그렇다고 쓰레기 잡기를 멈출 수는 없었기에 새로운 장소들을 모색하면서 가능해진 일이다.
Hoạt động của những người gom rác không chỉ giới hạn trong không gian các lễ hội, họ đã bắt tay với nhiều khách hàng ở nhiều lĩnh vực khác nhau như tại những quán cà phê trong các công ty, trong các sự kiện, sân đấu bóng đá, rạp chiếu phim… Trong ba năm qua, vì đại dịch COVID-19 nên nhiều lễ hội đã bị hủy bỏ, nhưng việc thu gom rác là không thể trì hoãn, nên họ không thể không tìm đến các địa điểm mới.
특히 ESG 사내 문화 도입으로 1년 사이에 두 배가 넘는 사내 카페 고객사가 트래쉬버스터즈에게 도움의 손길을 뻗었다. 기업 사내 카페는 축제보다는 대여 규모가 작지만, 꾸준히 이들의 활동을 대중에게 알릴 수 있기 때문에 일회용품 대신 다회용기 사용을 일상화 할 수 있는 기회로서 의미가 있다. 또 세척 시스템을 자동화하고 위생적으로 재사용할 수 있는 기술을 적극 도입해 가격 경쟁력을 높였다. 이러한 전략은 트래쉬버스터즈의 서비스 이용을 자연스럽게 만든다. 이렇게 합리적이고 매력적인 다회용기 사용 시스템이 마련됨과 동시에 이 시대의 변화는 더 적극적으로 일어났다.
Đặc biệt, cùng với việc thực hiện chiến lược ESG (environmental, social and corporate governance), trong vòng một năm lượng khách hàng của Những người gom rác trong các quán cà phê công ty đã tăng gấp hai lần. Những quán cà phê trong nội bộ công ty có quy mô nhỏ hơn các lễ hội, tuy nhiên, nó có ý nghĩa vì đây là cơ hội để có thể thường ngày hóa việc sử dụng đồ dùng sử dụng nhiều lần thay cho đồ dùng sử dụng một lần vì ở đây họ có thể thông báo đều đặn cho mọi người biết về hoạt động của mình. Ngoài ra, các đồ dùng tái sử dụng đã có giá thành cạnh tranh hơn khi các công nghệ làm sạch tự động được ứng dụng rộng rãi. Chiến lược này đã khiến dịch vụ người gom rác được sử dụng một cách tự nhiên. Đồng thời dịch vụ hợp lý và hấp dẫn đã mang đến nhiều đổi thay tích cực.
그중 서울시 행사에서 일회용품 사용 금지 조례가 만들어진 것이 특히 주목된다. 일회용품을 줄이고 자원을 현명한 방법으로 활용하고자 노력한 민간의 움직임이 사회 시스템과 함께 변화를 만들어간다는 점에서다.
Trong số đó, đặc biệt đáng chú ý là việc lệnh cấm sử dụng đồ dùng một lần ở các lễ hội của thành phố Seoul đã được ban hành. Điều này phát xuất từ những nỗ lực giảm thiểu đồ dùng một lần và sử dụng tài nguyên một cách khôn ngoan của các nhóm, các công ty tư nhân, và sau đó lan tỏa ra toàn xã hội.
It’s not a big deal!, 냉소주의 버스팅 – It’s not a big deal! Phá vỡ chủ nghĩa hoài nghi
환경과 기후 이슈에서 유독 냉소적으로 쌀쌀한 말을 얹는 사람들이 있다. 1980년대부터 환경, 반핵, 인권 방면으로 다양한 현장 운동에 참여한 미국의 비평가이자 운동가인 리베카 솔닛(Rebecca Solnit)은 이렇게 불가피한 미래, 과거의 실패를 토대로 한 태도를 ‘순진한 냉소주의’라고 정의한다. 이는 사람들이 무언가가 가능하다는 감각을 잃게 만들고 책임감 또한 접어두게 만든다.
Một số người đã có những lời lẽ mỉa mai cay độc khi nói về vấn đề môi trường và khí hậu. Rebecca Solnit – nhà phê bình và nhà hoạt động xã hội người Mỹ đã tham gia nhiều phong trào môi trường, nhân quyền và phản đối hạt nhân từ những năm 1980 – cho rằng những người ấy có một tư duy theo kiểu “hoài nghi chất phác”, luôn nghĩ rằng tương lai là không thể tránh khỏi và từ khước mọi trách nhiệm.
이에 맞서기 위해서는 행동을 부르는 트래쉬버스터즈의 슬로건이 필요하다. It’s not a big deal! 쓰레기 문제는 별거 아니라고, 해결하기에 어렵지 않다는 화끈한 문장이다. 이 메시지는 무력해지더라도 멈추지 않고, 무엇이든 발생하는 일에 적극적으로 반응하라는 리베가 솔닛의 메시지와도 상통한다.
Để chống lại tình trạng ấy, Những người gom rác đã có một khẩu hiệu để kêu gọi hành động “It’s not a big deal!” là câu nói có là một khẩu hiệu mạnh mẽ tuyên xưng rằng rác thải chỉ là chuyện nhỏ và không hề khó giải quyết. Khẩu hiệu này cũng phù hợp với thông điệp của Rivera Solnit, rằng đừng dừng lại ngay cả khi bạn cảm thấy bất lực và hãy luôn tích cực trước mọi chuyện.
카페에서 일회용품을 사용할 수 없도록 법이 제정되었지만, 여전히 태연하게 종이컵이 사용되고 있으며, 어느 곳은 컵 홀더 대신 종이컵을 두 개나 겹쳐 음료를 내어주기도 한다. 배달 음식을 위한 포장 용기는 점점 다양해지며, 무엇이든 배달되는 혁신의 시대에 포장 폐기물은 날로 늘어간다. 마트나 슈퍼에서 비닐봉지 사용이 금지되었지만, 야채 판매대에는 비닐에 가지런히 포장된 제품들이 가득해 쓰레기를 배출하지 않기란 쉽지 않다. 냉소가 절로 튀어나오지만 일단 트래쉬버스터즈의 문장을 읊조려보자. 그리고 상기해보자. 우리가 퇴치해야 할 것은 쓰레기뿐 아니라, 미래를 납작하게 만들고, 참여를 위축시키는 에너지, 변화의 마음을 꺾는 이기심이라고.
Dù lệnh cấm dùng đồ sử dụng một lần ở các quán cà phê đã được ban hành, song ly giấy vẫn được sử dụng rất tùy tiện. Ở nhiều nơi, thay vì sử dụng đai cốc, họ còn chồng cả hai cốc giấy vào nhau để phục vụ đồ uống. Đồ dùng đóng gói đồ ăn để giao đi cho khách ngày càng trở nên đa dạng. Chưa kể, trong thời đại mà mọi thứ đều có thể được đặt và giao đi như thế, lượng rác thải bao bì ngày một tăng. Việc sử dụng túi ni lông tại siêu thị hoặc các cửa hàng đã bị cấm tuy nhiên, quầy rau củ đầy ắp những sản phẩm được đóng gói bằng ni lông nên rác thải là điều không thể nào tránh khỏi. Trước tình cảnh ấy, ta có hoài nghi về sự khả thi của những nỗ lực bảo vệ môi trường, nhưng trước hết hãy nhớ lại thông điệp của những người gom rác. Và hãy nhớ rằng thứ chúng ta cần loại bỏ không chỉ là rác thải mà còn là những năng lượng tiêu cực ngăn cản hành động, khiến tương lai trở nên thuần túy, cũng như sự ích kỷ chặn đứng ý hướng đổi thay.
유다미(Yoo Da-mi 劉多美) 작가
Yoo Da-mi: Biên tập viên tự do
Dịch: Phạm Hương Giang
