Seollal (Tết Nguyên đán) là một trong hai ngày Tết lớn nhất ở Hàn Quốc (cùng với Chuseok – Tết Trung thu). Cũng giống như Việt Nam, người Hàn Quốc đón Tết Nguyên đán cổ truyền vào ngày 1 tháng Giêng âm lịch hàng năm.
Trong dịp Tết, người dân xứ Kim Chi thường mặc trang phục truyền thống Hanbok, thực hiện các nghi lễ, chơi các trò chơi dân gian, ăn các món ăn truyền thống, nghe kể chuyện và gặp gỡ mọi người. Trong đó có một truyền thống mà được người Hàn gìn giữ và được kéo dài gần 400 năm. Đó là phong tục treo xẻng hứng lộc Bokjori ở bên ngoài cửa nhà.
Bokjori được ghép bởi chữ “Bok” (phúc) và chữ “Jori” (dụng cụ để sàng gạo). Jori là một dụng cụ thô sơ xuất hiện từ thời Joseon giúp lọc sạn có trong gạo.
Người Hàn tin rằng vào dịp năm mới nếu mua Bokjori từ giữa đêm giao thừa đến đầu buổi sáng mùng 1 rồi treo trước hiên nhà thì sẽ nhận được nhiều may mắn. Những chiếc xẻng lộc được treo trên tường, góc phòng hoặc treo ngoài cửa trong dịp năm mới.
Trước đây, xẻng hứng lộc Bokjori chỉ được làm từ rơm và tre. Ngày nay chúng còn được trang trí với những sợi dây đầy màu sắc.
Là một người thích tìm hiểu văn hóa, mình đã tìm kiếm thông tin về Bokjori trên các trang báo uy tín cũng như xem các phóng sự về Bokjori trên YouTube. Trong đó mình có xem được một video hướng dẫn làm bokjori tại nhà chỉ với những dụng cụ hết sức đơn giản. Thế nên mình đã thử làm một chiếc và muốn chia sẻ các bước làm đến các bạn. Hãy cùng theo dõi nhé.
◌ Chuẩn bị
• Nguyên liệu: 16 đoạn lạt, 1 đoạn cuống lá dong khoảng 20 cm
• Dụng cụ: Kéo
◌ Cách làm
Bước 1: Đặt cuống lá dong ở giữa đoạn lạt đầu tiên.
Bước 2: Dùng đoạn lạt thứ hai cuốn một vòng cố định thanh tre và thanh lạt đầu tiên.
Bước 3: Tiếp tục dùng các đoạn lạt tiếp theo để cố định, cho đến khi bao phủ hết thanh tre.
Bước 4: Chọn toàn bộ lạt ở vị trí lẻ nhấc lên trên và đạt 1 thanh lạt mới xuống dưới. Cuốn lạt xung quanh đoạn xong và luồn thêm một đoạn tre xuống các thanh lạt ở vị trí lẻ.
Bước 5: Chọn toàn bộ lạt ở vị trí chẵn và làm tương tự như ở bước 4. Cứ làm liên tục đến khi hết lạt.
Tiếp theo các bạn xoay ngang khung, chúng ta sẽ tiến hành đan gọn chiếc Bokjori.
Bước 6: Chọn thanh lạt đứng đầu, luồn xuống các thanh có vị trí chẵn.
Bước 7: Chọn thanh lạt tiếp theo và làm theo bước 6, làm liên lục đến khi còn 1 thanh lạt cuối. Phía đối diện cũng làm tương tự và chúng ta sẽ được bộ khung như hình.
Bước 8: Chúng ta hãy nhấc các thanh lạt ở vị trí lẻ lên, và bắt 2 thanh lạt còn thừa khi nãy xuống để chúng giao nhau nhé.
Bước 9: Chúng ta kéo từ từ 2 bên lạt để tạo hình miệng của Bokjori cho đến khi bạn thấy Bokjori của mình đẹp rồi cuốn đoạn lạt thừa lên trên để cố định.
Bước 10: Cắt phần cuống dong thừa đi. Và thế là chúng ta đã hoàn thành xong chiếc Bokjori xinh xắn rồi.
◌ Một số lưu ý khác mà mình đúc rút được trong quá trình làm Bokjori:
• Số lượng lạt và chiều dài của cuống lá dong sẽ phụ thuộc vào kích thước của Bokjori mà các bạn muốn.
• Vì không có đoạn tre nhỏ nên mình đã thay tre bằng cuống lá dong. Nên nếu bạn nào dùng đoạn tre nhỏ trông sẽ đẹp hơn đó.
• Vì phải đan qua đan lại nhiều nên các bạn hãy chọn lạt mềm, mỏng, dễ uốn.
• Căn chỉnh các đoạn lạt cách đều nhau để khi Bokjori thành hình trông sẽ cân đối hơn.
Ngày nay, xẻng hứng lộc Bokjori không chỉ được treo trong dịp Tết mà còn được dùng làm quà tặng cho các doanh nhân khởi nghiệp, món quà tân gia, thậm chí đồ trang trí trên ô tô.
Bokjori gây ấn tượng với mình qua dáng vẻ đơn giản, mộc mạc nhưng lại mang ý nghĩa vô cùng đặc biệt. Hy vọng thông qua những chia sẻ của mình, các bạn sẽ có thêm những góc nhìn thú vị về chiếc xẻng lộc này. Và với những hướng dẫn làm Bokjori, mình mong các bạn sẽ có thêm một lựa chọn trang trí để có một mùa Tết thật mới mẻ, cũng như giới thiệu với người thân và bạn bè về nét văn hóa đặc biệt trong dịp Tết của người Hàn Quốc nhé !
Bài viết từ Phóng viên danh dự Korea.net Nguyễn Ngọc Hân, hrhr@korea.kr
