독일을 중심으로 국제적 활동을 펼치고 있는 설치미술가 양혜규(Yang Hae-gue [Haegue Yang] 梁慧圭)는 그간 일상 속 친숙한 소재를 활용해 다양한 해석이 가능한 작품들을 연출해 왔다. 최근 국립현대미술관의 전시회에서는 이런 시도들이 더욱 다양하고 과감해지며 또 다른 화두에 대한 작가의 도전을 보여 줬다.
Nhà mỹ thuật sắp đặt Yang Hae-gue hiện đang mở rộng phạm vi hoạt động ra toàn cầu với trọng tâm là nước Đức. Suốt thời gian qua, cô đã trình làng nhiều tác phẩm sử dụng các chất liệu quen thuộc trong đời sống hàng ngày với đa dạng cách phân tích. Thử nghiệm này càng được thể hiện phong phú và bứt phá hơn trong sự kiện triển lãm được tổ chức ở Viện Mỹ thuật hiện đại quốc gia, qua đó cho thấy một Yang Hae-gue dám chấp nhận rủi ro không đi theo số đông để tạo ra những tác phẩm riêng biệt, độc đáo của riêng mình.
양혜규는 빨래 건조대, 블라인드, 전구 등 일상적 소재를 작품에 자주 활용한다. 대표적으로 2009년 베니스비엔날레에 한국관 작가로 참여해 철제 프레임과 선풍기, 뜨개실 등으로 부엌을 형상화한 작품 <살림(Salim)>을 선보인 바 있다. 이후 카셀의 도큐멘타(Documenta in Kassel), 파리의 조르주 퐁피두센터 등 세계 여러 곳에서 그의 작품을 볼 수 있게 되었다.
Họa sĩ kiêm nghệ sĩ sắp đặt Yang Hae-gue thường sử dụng các vật dụng thường ngày như giá phơi quần áo, rèm cửa, bóng đèn điện…làm chất liệu cho các sáng tác của mình. Tại triển lãm nghệ thuật quốc tế Venice Biennale 2009, cô tham gia với tư cách là đại diện của Hàn Quốc giới thiệu tác phẩm “Salim” (tạm dịch: “Việc nhà”) tái hiện căn bếp trong gia đình với chiếc bàn là sắt, quạt máy và len đan… Về sau, nhiều tác phẩm của cô đã được trưng bày ở nhiều nơi trên thế giới như Documenta tại Kassel, trung tâm Georges-Pompidou tại Paris…
그는 일상 소재를 활용한 설치 작품을 다양한 형태로 변주시켜 왔으며, 여기에 그래픽 디자인을 활용한 벽지 설치 작업까지 더해졌다. 최근작들은 서로 연결되지 않는 이미지들이 복잡하게 얽혀 다소 난해하게 느껴지기도 하는데, 이 때문에 때로는 “이미지 밀도가 과해 한눈에 들어오지 않는다”는 평가도 받는다. 이에 대해 그는 난해함을 본인 작품의 특징으로 설명한다.
Đến nay, cô đã biến hóa nhiều tác phẩm nghệ thuật sắp đặt sử dụng các chất liệu trong sinh hoạt đời thường theo nhiều hình thức phong phú, thậm chí còn lấn sân sang mảng sắp đặt giấy dán tường ứng dụng thiết kế đồ họa. Các tác phẩm gần đây khiến người xem có cảm giác khó hiểu bởi nhiều hình ảnh chằng chịt không có tính liên kết khiến tác phẩm của cô đôi lúc bị đánh giá là: “Mật độ hình ảnh quá dày đặc, người xem không thể xem trọn trong tầm mắt”. Cô cho rằng khó nắm bắt chính là đặc trưng của tác phẩm để giải thích nguyên nhân cho ý kiến trên.
동일한 대상, 다른 해석 – Đối tượng không khác, chỉ có phân tích khác
국립현대미술관의 전시 (2020. 9. 29.~2021. 2. 28.)도 예외가 아니다. 전시장에 들어서면 가장 먼저 보이는 것이 대형 설치 작품 <침묵의 저장고-클릭된 속심(Silo of Silence-Clicked Core)>인데, 제목부터 난해한 이 작품은 베니션 블라인드와 조명 기구들을 활용한 11m 높이의 대형 모빌 형태를 하고 있다. 관람객들은 짙은 푸른색과 검은색의 베니션 블라인드가 서로 엇갈리며 빙글빙글 돌아가는 작품의 내외부를 넘나들며 자유롭게 감상할 수 있고, 거대한 규모와 색상이 연출해 내는 다채로운 공간을 경험하게 된다.
Chương trình triển lãm của Viện Mỹ thuật hiện đại quốc gia mang tên “Dòng ô tô hiện đại MMCA năm 2020: Yang Hae-gue – O2 & H2O” được tổ chức từ 29/09/2020 đến 28/02/2021 cũng không ngoại lệ. Điều đầu tiên đập vào mắt khách tham quan chính là tác phẩm nghệ thuật sắp đặt có kích thước đồ sộ mang tên “Kho lưu trữ sự tĩnh lặng – cốt lõi được kích hoạt” (Silo of Silence-Clicked Core)”. Ngay bản thân tên tác phẩm đã gây cảm giác khó hiểu cho người xem. Tác phẩm sử dụng màn sáo Venetian và đèn chiếu sáng, được treo lơ lửng trên không trung với kích thước cao đến 11m. Khách tham quan có thể chiêm ngưỡng bên trong và ngoài của tác phẩm và tự do thả trí tưởng tượng với các tấm màn sáo màu đen và xanh đậm được xếp không thẳng hàng, đung đưa nhẹ nhàng; đồng thời được trải nghiệm không gian sắc màu tạo ra từ kích thước lớn và màu sắc đặc trưng.
이 작품에 사용된 베니션 블라인드는 그의 대표작 <솔 르윗 뒤집기(Sol LeWitt Upside Down)>의 상징과도 동일한 소재다. 전시장 내부로 이동하면 흰 블라인드를 활용한 <솔 르윗 뒤집기> 연작을 볼 수 있는데, 제목에 언급된 미국의 개념미술가 솔 르윗의 이름에서 유추할 수 있듯 미니멀리즘적 요소가 강하다. 이 연작들 앞에서 관람객들은 21세기에 과거의 미니멀리즘 양식을 되풀이하는 것이 과연 어떤 의미가 있는지 의문이 생길 수 있다.
Màn sáo Venetian trong tác phẩm này cũng là chất liệu đồng nhất với biểu tượng trong tác phẩm tiêu biểu của cô mang tên “Đảo ngược Sol LeWitt” (Sol LeWitt Upside Down). Nếu di chuyển vào trong khu vực triển lãm, chúng ta có thể thấy loạt tác phẩm chủ đề “Đảo ngược Sol LeWitt” sử dụng rèm màu trắng. Người xem có thể suy ra yếu tố tối giản được nhấn mạnh trong tác phẩm khi tên các tác phẩm được đặt theo tên của nhà mỹ thuật tiên phong trong phong trào Nghệ thuật tối giản Sol LeWitt. Đứng trước những tác phẩm này, người xem có thể thắc mắc ở thế kỷ 21 người ta lặp lại phong cách tối giản của quá khứ sẽ mang lại ý nghĩa gì.
작가는 작품 소재로 활용하는 블라인드에 대해 “누군가는 서양적, 다른 이는 동양적이라 한다”고 말한 바 있다. 그의 말처럼 보는 시각에 따라 어떤 이는 서구적인 오피스 공간을, 다른 이는 동양적인 대나무 발을 머릿속에 떠올릴 것이다. 이렇게 동일한 대상을 통해 각기 다른 맥락에 따라 의미가 변하는 현상을 보여 주려는 의도를 다른 작품들에서도 어렵지 않게 발견할 수 있다.
Tác giả đã từng nói về tấm rèm được sử dụng trong tác phẩm như sau: “Có người nói nó mang tính phương Tây, cũng có người nói nó mang tính phương Đông”. Điều đó có nghĩa tùy vào góc nhìn, sẽ có người xem nó như không gian văn phòng của phương Tây, cũng có người nghĩ trong đầu nó là mành tre của phương Đông. Tác giả muốn khách tham quan cảm nhận được rằng ý nghĩa của cùng một đối tượng sẽ khác nhau khi ta nhìn nó ở các góc nhìn khác nhau. Không khó phát hiện ý đồ này của tác giả còn được thể hiện trong các tác phẩm còn lại.
2017년 멕시코 시티 쿠리만주토(kurimanzutto)에서 열린 <장식과 추상(Ornament and Abstraction)> 전시 전경. 이 전시는 라틴아메리카에서 열린 양혜규의 첫 번째 개인전이다. ⓒ Omar Luis Olguín, 쿠리만주토 제공
<중간 유형 – 확장된 W 형태의 우흐흐 생명체>. 2017. 인조 짚, 분체 도장 스테인리스강 천장 구조물, 분체 도장 스테인리스강 프레임, 강선, 너설, 부포. 580 × 750 × 60 cm. Tác phẩm “Trang trí và Trừu tượng”, triển lãm cá nhân đầu tiên của cô Yang ở khu vực Mỹ Latin tổ chức tại phòng triển lãm kurimanzutto thành phố Mexico năm 2017. Các tác phẩm được trưng bày bao gồm: “The Intermediate – UHHHHH Creature Extended W” 2017. Bằng rơm nhân tạo, khung treo thép không gỉ sơn tĩnh điện, khung thép không gỉ sơn tĩnh điện, dây thép, Neoseul, Bupo. 580 × 750 × 60 cm.
<해과 달 아래 말 잃은 큰 눈 산 – 신용양호자 #315>. 2017. 보안 무늬 편지 봉투, 모눈종이, 색종이, 사포, 액자, 접착 비닐 필름 11개. 86.2 × 86.2 cm; 57.2 × 57.2 cm; 29.2 × 29.2 cm. “Big-eyed Tongue-tied Mountains beneath Solar and Lunar Orbs – Trustworthy #315.” 2017. Các loại phong bì dán kín, giấy vẽ đồ thị, giấy origami và giấy nhám trên bìa cứng, đóng khung, màng vinyl tự dính. 11 . 86,2 x 86,2 cm; 57,2 x 57,2 cm; 29,2 x 29,2 cm.
<솔 르윗 뒤집기 – 1078배로 확장, 복제하여 다시 돌려 놓은 K123456>. 2017. 알루미늄 베니션 블라인드, 분체 도장 알루미늄 천장 구조물, 강선, 형광등, 전선. 878 × 563 × 1088 cm. “Sol LeWitt Upside Down- K123456, Mở rộng 1078 lần, Nhân đôi và Nhân bản.” 2017. Màn sáo nhôm Venetian, tác phẩm treo làm bằng nhôm được sơn tĩnh điện, dây thép, ống huỳnh quang, cáp. 878 × 563 × 1088 cm.
뒤섞인 경계 – Ranh giới bị hòa lẫn
본격적인 전시가 펼쳐지는 제5전시실에 이르면 가장 잘 보이는 위치에 <소리 나는 家物(Sonic Domesticus)> 연작이 설치되어 있다. 이들 작품은 인조 짚과 플라스틱 끈, 놋쇠 방울이 주된 재료로 금속 방울이 알알이 달려 있는 모습 때문에 첫눈에는 기괴한 생물체처럼 보인다. 조금씩 눈에 익숙해지면 이들 형태가 각각 다리미, 마우스, 헤어드라이어, 냄비임이 드러난다.
Không gian chính thức của sự kiện bắt đầu từ phòng triển lãm số 5. Đến đây, người xem sẽ được chiêm ngưỡng loạt tác phẩm mang tên “Vật dụng gia đình âm vang” (Sonic domesticus) tại vị trí dễ quan sát nhất. Với chất liệu chủ yếu từ rơm nhân tạo, dây nhựa và chuông đồng, đồng thời gắn những hạt châu khiến người xem sẽ nghĩ mình đang nhìn những sinh vật kỳ dị. Nhưng một khi dần quen mắt, họ sẽ nhận ra đó chính là chiếc bàn là, con chuột máy tính, máy sấy tóc hay cái nồi thường gặp trong gia đình.
블라인드를 활용한 작품에서 동서양의 경계를 겨냥했다면, 이번 작품에서 작가는 무생물과 생물의 경계를 탐색한다. 헤어드라이어를 게로, 두 개의 마우스를 쌓아 곤충 같은 형체를 만든다. 또는 다리미를 맞붙여 가위 형태를 만들기도 한다. 이 작품들엔 바퀴가 달려 있어 움직일 때 소리가 나기도 한다.
Nếu trong tác phẩm sử dụng chất liệu màn sáo tác giả ngụ ý về ranh giới giữa phương Đông và phương Tây, thì trong tác phẩm này cô khám phá ranh giới giữa vật vô tri và sinh vật hữu tri. Máy sấy tóc làm từ con cua, hai chiếc chuột máy tính xếp chồng lên nhau tạo hình giống côn trùng. Những chiếc bàn là được dán lại với nhau để tạo thành hình chiếc kéo. Các tác phẩm còn được gắn bánh xe nên có thể phát ra âm thanh khi di chuyển.
작품 오른쪽 벽면에는 네 가지 유형의 문손잡이들을 달았는데, 구각형의 기하학적 형태로 배치되었다. 여기서 노리는 효과도 비슷하다. 손잡이는 문을 열기 위해 만들어진 것이지만, 그것이 벽에 달리면서 기능을 잃어버린다. 이렇게 맥락에 따라 바뀌는 사물의 의미를 통해 작가는 관객의 흥미를 유발하려는 듯하다. 다만 이런 전략은 이미 100년 전 다다이즘 작가들이 보여준 바 있어 아쉽게 느껴진다. 양혜규가 다리미를 교차해 가위 형태를 만들기 훨씬 이전에 시각미술가 만 레이(Man Ray)는 다리미판에 압정을 박아 그 기능과 의미를 무화시킨 바 있다. 1921년 작품 <선물(Cadeau)>이 바로 그것이다. 더 거슬러 오른다면 마르셀 뒤샹(Marcel Duchamp)이 변기를 미술관에 가져와 <샘>(1917)이라고 명명한 것과 연장선상에 있다.
Bức tường bên phải nơi trưng bày các tác phẩm được gắn bốn loại tay nắm cửa, bố trí theo hình cửu giác. Hiệu quả nhắm đến trong tác phẩm này cũng giống với các tác phẩm trên. Tay cầm được tạo ra để mở cửa, nhưng chức năng của nó sẽ bị mất đi khi gắn vào tường. Tác giả muốn tạo sự thích thú cho người xem thông qua sự thay đổi ý nghĩa của đối tượng tùy theo bối cảnh. Tuy nhiên, phong cách này đã được các nghệ sĩ theo chủ nghĩa siêu thực sáng tác từ cách đây 100 năm, khiến chúng tôi có chút tiếc nuối. Rất lâu trước khi tác giả Yang Hee-gue dùng những chiếc bàn là để tạo hình chiếc kéo, nghệ sĩ thị giác Man Ray đã đóng một chiếc đinh bấm lên bàn là để phủ nhận chức năng và ý nghĩa của nó qua chính tác phẩm mang tên “Món quà” (Cadeau) ra mắt vào năm 1921 của ông. Trước đó, có thể kể đến tác phẩm được nghệ sĩ Marcel Duchamp mang bồn tiểu nam đến viện bảo tàng và đặt tên là “Đài phun nước” (Sam) năm 1917.
물론 요즘엔 미술사에 나타난 특징적 요소들을 시대와 상관없이 작가가 마음껏 차용하는 경향이 국제 미술계에서 두드러지고 있다. 19세기 이전 회화를 차용해 추상화하는 영국 작가 세실리 브라운(Cecily Brown)은 물론 데이비드 호크니(David Hockney)도 자신의 우상인 피카소의 작품을 대놓고 빗댄다. 그렇다면 개념미술을 빌린 양혜규만의 목소리는 과연 무엇인지 궁금하다.
동양과 서양, 생물과 무생물의 경계를 묻던 작가가 이제는 현실과 가상, 진짜와 가짜의 경계마저도 의문을 제기하려는 것처럼 보인다.
Ngày nay các nghệ sĩ trong giới mỹ thuật toàn cầu đang có khuynh hướng tự do vay mượn xu hướng đặc trưng của lịch sử mỹ thuật thế giới bất kể giai đoạn nào. Có thể kể đến họa sĩ Cecily Brown người Anh đã vay mượn xu hướng hội họa trước thế kỉ 19 đem vào trừu tượng hóa các sáng tác, hay họa sĩ David Hockney đã sao chép tác phẩm của Picasso vốn là thần tượng của ông. Do đó, chúng ta có quyền thắc mắc điều tác giả Yang Hae-gue muốn gửi gắm khi vay mượn xu hướng của mỹ thuật khái niệm là gì?
Tác giả đã từng đặt câu hỏi về ranh giới giữa phương Đông và phương Tây, giữa thế giới hữu sinh và thế giới vô sinh và giờ đây cô lại tiếp tục đặt câu hỏi về ranh giới giữa hiện thực và giả tưởng, giữa thật và giả.
국립현대미술관의 (2020. 9. 29.~2021. 2. 28.) 전시에서 양혜규는 인공 지능으로 복제된 자신의 목소리를 삽입하거나 현수막에 디지털 이미지를 합성한 새로운 형태의 작품을 선보였다. Tại “MMCA Hyundai Motor Series 2020: Haegue Yang – O2 & H2O,” được tổ chức từ ngày 29 tháng 9 năm 2020 đến 28 tháng 2 năm 2021, cô Yang trưng bày các hình thức tác phẩm nghệ thuật mới, bao gồm cả giọng nói của cô được tái hiện bằng trí tuệ nhân tạo và cắt dán kỹ thuật số trên các biểu ngữ.
작가는 일상적으로 사용하는 다리미, 헤어드라이어, 마우스, 냄비 형태를 토대로 재료들을 서로 맞붙이거나 교차 결합하여 혼종 기물을 탄생시켰다. <소리 나는 가물(家物)>. 2020. 분체 도장 스테인리스강 프레임, 분체 도장 격자망, 분체 도장 손잡이, 바퀴, 검은색 놋쇠가 도금된 방울, 놋쇠가 도금된 방울, 빨간색 스테인리스강 방울, 스테인리스강 방울, 금속 고리, 플라스틱 끈. Trong loạt tác phẩm này, Yang đã tạo ra những con tàu bằng cách gắn hoặc nối các vật dụng thường ngày như bàn là, máy sấy tóc, chuột máy tính và nồi.
“Sonic domesticus.” 2020. Khung inox sơn tĩnh điện, lưới sơn tĩnh điện, tay cầm sơn tĩnh điện, mâm đúc, chuông đồng đen và đồng thau mạ, chuông inox đỏ và inox, vòng kim loại, dây nhựa.
현실과 추상 – Hiện thực và trừu tượng
이번 전시에서 양혜규는 기존에 시도하지 않았던 새로운 형태의 작품을 선보였다. 디지털 이미지를 합성한 현수막 작품 <오행비행(Five Doing Un-Doing)>과 인공지능 목소리가 나오는 <진정성 있는 복제(Genuine Cloning)>가 그것이다. Trong triển lãm lần này, tác giả Yang Hae-gue đã ra mắt những tác phẩm mà trước đây cô chưa bao giờ thử sức. Tác phẩm được tạo thành từ những tấm băng rôn in đồ họa những hình ảnh kĩ thuật số mang tên “Five Doing Un-Doing” (tạm dịch: “Ngũ hành phi hành”) và tác phẩm “Genuine Cloning” (tạm dịch: “Nhân bản đích thực”) phát ra giọng nói sử dụng trí thông minh nhân tạo là hai trường hợp điển hình.
<오행비행>에 대해 작가는 “정치적 선전물을 닮은 강렬한 그래픽과 과장된 타이포그래피가 특징”이라고 설명한다. 5개의 현수막에는 오방색(파랑, 빨강, 노랑, 하양, 검정)이 상징하는 다섯 가지 요소(나무, 불, 흙, 철, 물)의 이름이 적혀 있다. 현수막 아래쪽에는 한지로 만든 무구가 술처럼 달려 있다. 이 작품은 이번 전시의 제목 와 큰 연관성이 있는 듯하다. 작가는 일상에 존재하는 공기와 물이 ‘O2’와 ‘H2O’로 기호화되는 것에 주목했다고 한다. 이 이야기는 현실을 다섯 개의 요소로 추상화해 자신만의 방식으로 표현했다는 설명으로 들린다.
Về tác phẩm “Ngũ hành phi hành”, tác giả giải thích rằng: “Đặc trưng của tác phẩm là đồ họa cường độ cao và kiểu chữ cường điệu in giống các băng rôn tuyên truyền chính trị”. Trên năm băng rôn với năm màu (xanh, đỏ, vàng, trắng, đen) có ghi tên của ngũ hành (mộc, hỏa, thổ, kim, thủy) tương ứng với màu sắc. Phía dưới băng rôn có treo các vật dụng làm từ giấy truyền thống Hàn Quốc. Tác phẩm này dường như có một mối liên hệ lớn với chủ đề của cuộc triển lãm lần này “O2 & H2O”. Tác giả tập trung vào việc kí hiệu hóa hai nhân tố tồn tại trong cuộc sống hàng ngày là không khí và nước bằng “O2” và “H2O”. Có thể nói, tác giả đã trừu tượng hóa hiện thực cuộc sống thành năm yếu tố, đồng thời sáng tác theo phong cách mang đậm dấu ấn cá nhân.
그런가 하면 <진정성 있는 복제>는 현수막 사이 사이에 스피커를 매단 작품이다. 스피커에서는 인공지능 기술로 복제된 작가의 목소리가 흘러나온다. 동양과 서양, 생물과 무생물의 경계를 묻던 작가가 이제는 현실과 가상, 진짜와 가짜의 경계마저도 의문을 제기하려는 것처럼 보인다. Bên cạnh đó, “Nhân bản đích thực” là những chiếc loa treo giữa các băng rôn. Giọng nói của tác giả được tái hiện bằng trí tuệ nhân tạo và phát ra từ loa. Tác giả đã từng đặt câu hỏi về ranh giới giữa phương Đông và phương Tây, giữa thế giới hữu sinh và thế giới vô sinh và giờ đây cô lại tiếp tục đặt câu hỏi về ranh giới giữa hiện thực và giả tưởng, giữa thật và giả.
베를린과 서울 사이 – Giữa Berlin và Seoul
1971년 서울에서 태어난 양혜규는 1994년 독일 프랑크푸르트로 이주해 미술대학 슈테델슐레(Städelschule)를 졸업했다. 2005년부터는 베를린에 정착해 활동하고 있으며, 2014년에는 서울에도 스튜디오를 열고 두 곳을 오가며 작업 중이다. 2018년 아시아 여성 작가로는 처음으로 독일 볼프강 한 미술상(Wolfgang Hahn Prize)을 받아 화제가 되기도 했다.
Yang Hae-gue sinh năm 1971 tại Seoul, sau đó chuyển đến Frankfurt, Đức sống năm 1994. Cô tốt nghiệp Đại học Mỹ thuật Städelschule. Từ năm 2005, cô định cư và làm việc tại Berlin. Năm 2014, cô mở studio tại Seoul và hiện đang đi đi về về, làm việc ở hai thành phố. Năm 2018, cô trở thành nghệ sĩ châu Á đầu tiên nhận giải thưởng Mỹ thuật Wolfgang Hahn tại Đức và trở thành chủ đề quan tâm của dư luận.
팬데믹 상황인 2020년에도 세계 여러 곳에서 그의 작품들을 볼 수 있었다. 뉴욕의 현대미술관 재개관을 기념한 <손잡이들(Handles)>(2019. 10.~2021. 2. 28.), 그리고 영국 콘월의 테이트 세인트아이브스(Tate St Ives)에서 대규모 전시 <이상한 끌개(Strange Attractors)>(2020. 10. 24.~2021. 5. 3.)가 열렸다.
Ngay cả trong đại dịch năm 2020, chúng ta vẫn có thể được chiêm ngưỡng các tác phẩm của cô ở nhiều nơi trên thế giới. Có thể kể đến sự kiện “Những chiếc tay nắm cửa” (Handles) được tổ chức từ tháng 10 năm 2019 đến tháng 2 năm 2021 nhân dịp kỉ niệm mở cửa lại Bảo tàng Mỹ thuật hiện đại New York hay sự kiện triển lãm quy mô lớn mang tên “Những sự thu hút lạ kì” (Strang Attractors) diễn ra từ 24/10/2020 đến 03/05/2021 tại Tate St Ives ở Cornwall, Vương quốc Anh.
2014년 이불(Lee Bul 李昢)로 시작한 ‘MMCA 현대차 시리즈’는 국립현대미술관이 중진 작가를 지원하기 위해 만든 연례전이다. 특히 이번 전시는 이 미술관이 기획한 양혜규의 첫 번째 개인전으로 40여 점의 작품이 소개됐다. Sự kiện ““Dòng ô tô Hyundai MMCA” bắt đầu bởi tác giả Lee Bul năm 2014 là sự kiện thường niên được Bảo tàng Mỹ thuật hiện đại quốc gia tổ chức nhằm hỗ trợ các tác giả có tiếng trong lĩnh vực. Đặc biệt, sự kiện lần này là triển lãm cá nhân đầu tiên được Viện bảo tàng lên kế hoạch tổ chức cho tác giả Yang Hae-gue với hơn 40 tác phẩm đã được trưng bày và giới thiệu đến khách tham quan.
김민 (Kim Min 金民) 동아일보 기자
Kim Min. Phóng viên Nhật báo Đong-A
Trần Nguyễn Nguyên Hân dịch,
